Kontakt rler nedir Tan m
Sadece bir kararl konumu olan normal durumda mekanik kilitlemesi olmayan, elle
al t r lamayan ve devrenin normal ko ullar alt nda yaln zca i letimine uygun a r y k
ak mlar n kapayabilen (ge irebilen) ve kesebilen alt cihazlar na kontakt r denir.

Kontakt rler tercihen a p kapama s kl na uygun olmal d r.
Tan mlama yap l rken, k k g l elektromanyetik anahtarlar r le olarak, b y k
g l elektromanyetik anahtarlar kontakt r olarak tan mlan r.

Yap s
Kontakt rler, kontaklar, elektrom knat s ve palet olmak zere k s mdan olu ur.
Kontaklar: Ak m ge irme i ini g ren iki par an n kar l kl olarak de en veya
aralar nda belli a kl k bulunan k s md r. Kontaklar y ksek elektriksel ve termik
ile b y k mekanik mukavemete sahip genellikle k ymetli metallerden ( rne in
g m , g m ala mlar ) yap lm lard r. S rt nme arktan dolay meydana
gelecek a nmalar azalt lm t r. Kontaklar g kontaklar ve yard mc kontaklar
olmak zere iki e ittir. G kontaklar ana devrenin ak m n ta r. Yard mc
kontaklar ise kumanda devresinin ak m n ta r. Normalde a k kontaklar ve
normalde kapal kontaklar olmak zere iki e it kontak vard r. Kontaklara
uygulanacak gerilim ve kontaklardan ge ecek ak m n de eri kontakt r zerine
yap t r lan etikette yaz l d r. Bir kontakt r n bobin ucuna gerilim uygulan nca
kontaklar konum de i tirir. Normalde a k olan kontaklar kapan r. Normalde
kapal olan kontaklar a l r. A a da kontakt r ve kontaklar n sembolleri
g sterilmi tir

Elektrom knat s
Genellikle E eklinde bir demir n ve zerine sar lm olan bobinden meydana
gelmi tir. Bobin DC ve AC gerilimde al r. Kontakt r bobininin al ma gerilimi, frekans
ve gerilim ekli kontakt r etiketinde yaz l d r.
Do ru ak mda al ma: Bu durumda demir n ve, tek par a yumu ak demirden
yap l r. Bunun nedeni yumu ak demirdeki art k m knat s yetin ok k k
olmas d r.
Art k m knat siyet b y k olsayd ak m kesildi inde palet demir n veye yap k
kal rd . K k m knat siyete ra men palete demir n venin yap k kalmamas
i in demir n venin alt baca n n n y z ne anti manyetik bir pul konur.

Alternatif ak mda al ma: E eklinde demir n ve, preslenmi silisyum sactan
yap l r. B ylece demir n venin kay plar en aza indirilmi olur. Alternatif
gerilim uygulanan bir R-L devresinde ak m ile gerilim aras nda 900 faz fark
vard r. Bobinden ge en ak m kendisi ile ayn fazda bir manyetik alan meydana
getirir. Bu alan frekans n 50 Hz. oldu u bir ebekede bir saniyede 100 kere
maksimum olur ve 100 kere s f rdan ge er. Palet ile bobin bu durumda bir
saniyede birbirlerini 100 kez ekip b rak rlar. Bu durumu ortadan kald rmak i in
demir n venin d bacaklar na bak r halkalar tak l r. Bobinin ekme etkisinin
yok oldu u durumda yay etkisini yenecek ekilde, k sa devre halkalar n n ekim
g c olu ur. Bu etki sayesinde palet daima ekili kal r.

Palet: Do ru ak mda palet yumu ak demirden, alternatif ak mda ise silisyumlu
saclar n paketlenmesinden yap l r. Kontaklar n a l p kapanmas n sa layan k s md r.
Bir yayla veya yer ekimi etkisi ile demir n veden uzak tutulur. Gerilim
uyguland nda demir n ve taraf ndan ekilerek kontaklar n konum de i tirmesini
sa lar.

al mas
Kontakt r n bobin u lar na gerilim uyguland nda demir n ve m knat slan r ve
kar s ndaki demir paleti eker ve palet mekanizmas , a k kontaklar kapat r, kapal
kontaklar a ar. Enerji kesildi inde demir n venin m knat sl ortadan kalkar. Palet ya yer
ekimi etkisi ile ya da bir yay n kuvvetiyle eski konumuna d ner. Buna ba l olarak
kontaklar eski konumuna d ner.