Koruma Rölelerinin Bakımında Dikkat ediecek hususlar
İsterseniz koruma rölelerinin bakımına geçmeden önce biraz çeşitlerinden ve
özelliklerinden bahsedelim.
Ø Sekonder Aşırı Akım Rölesi: Akım trafolarının sekonder devresine bağlanan
rölelerdir. Generatör ve trafoların aşırı yüklenmesi, ısının artmasına ve verimin
düşmesine neden olur. Bu olumsuz etkileri önlemek için sekonder aşırı akım
rölesi kullanılır.

Ø Diferansiyel Koruma Rölesi: Diferansiyel kelime olarak fark demektir.
Diferansiyel koruma röleleri de, normalde akım geçmeyen röle devresinden
arıza sonucu oluşan fark akımlarının geçmesi ve bunu algılaması prensibine
göre çalışırlar. Havai hatların, kabloların, trafoların ve generatörlerin faz
sargıları arasında bir izolasyon hatası sonucu meydana gelen kısa devreler en iyi
diferansiyel röle tarafından algılanır ve koruma sağlanır.
Ø Toprak Kaçağı Koruma Rölesi: Generatör ve trafonun yıldız bağlı ve nötr
noktası topraklı olan sekonder sargısının beslediği devrede oluşan bir faz-toprak
arızasında koruma amacıyla kullanılır.
Ø Sargı Kaçağı Koruma Rölesi: Generatörlerdeki stator izolasyonundaki
delinme ve sargıdan demir nüveye kaçak akımının meydana gelmesi, sargı
kaçağı(stator-toprak arası) olarak tanımlanır.Bu tür arızaları algılayıp koruma
yapan rölelerdir.
Ø Sargı Kısa Devresi Koruma Rölesi: Generatör ve trafolarda, izolasyon hatası
sonucu faz sargıları arasında oluşan kısa devreleri algılayıp sistemin enerjisini
kesen rölelerdir.
Ø Ters Akım Rölesi(Watmetrik Röle): Generatörlerde faz-toprak kısa devresine
karşı topraklama akımının yanı sıra topraklama geriliminin de dikkate alınması
gerekir.Bu durumda ters akım rölesi kullanılır.
Ø Isı Kontrol Rölesi: Trafo ve generatörlerde sargı sıcaklığını kontrol etmek ve
korumak için kullanılan rölelerdir.
Ø Yatak Isınması Rölesi: Generatör yatak sıcaklığının kontrol ve koruması için
kullanılan rölelerdir.
Ø Bucholz(Bukolz) Rölesi: Trafo tankı ile genleşme kabı arasındaki irtibat
borusu üzerine yerleştirilen rölelerdir. Trafo tankı içindeki yağ çeşitli arızalara
bağlı olarak aşırı derecede ısınır ve gaz zerrecikleri oluşur. Oluşan bu gaz
zerrecikleri yükselerek bucholz röleye gelir. Bucholz röle içindeki kontakları
kapatarak alarm vermesini ya da devreyi açmasını sağlar ve bu şekilde koruma
gerçekleşir.
Ø Mesafe Koruma Rölesi: Mesafe koruma röleleri, etki alanı içindeki hattın
empedansını ölçerek ayarlanan değeri karşılaştırır ve bu şekilde koruma
sağlar.Enerji nakil hatlarında meydana gelen kısa devre arıza akımı, şebekenin
birkaç noktadan beslenmesi nedeniyle büyük değerlere ulaşabilir.
Bu sebeple arıza yerinin belirlenerek anında serviş dışı bırakılması gerekir. Bu gibi
yerlerde mesafe koruma röleleri kullanılır.
Koruma rölelerini hatırladığımıza göre artık bakımlarını yapabiliriz;
Ø Koruma rölelerini dışarıdan gözle kontrol edip dikkatlice temizleyiniz,
Ø Kırık, çatlak ya da yağ sızıntısı varsa tamir ediniz,
Ø Bağlantılarını kontrol ederek gevşek olanları sıkınız,
Ø Röle devrelerini ve iletkenleri kontrol ederek bozuk izolasyon, kısa devre,
kopukluk gibi arızalar varsa gideriniz,
Ø Röle ayarlarını kontrol ederek çalıştığından emin olunuz.