Bu modül, her türlü elektrikli motorunun, mekanik
parçalarının değiştirilmesiyle ilgili, bilgi ve becerilerin
aktarılacağı yüz yüze öğrenme materyalidir.

http://megep.meb.gov.tr/modulson/1112/elektrik%20elektronik/elektrik%20makinelerinde%20mekanik%20parca%20degistirme.zip

iii
MODÜLÜN AMACI
Genel Amaç
Motorların mekanik kısımlarının arıza tespit yöntemlerini
bilerek, mekanik parça değiştirme işlemlerini
yapabileceksiniz.
Amaçlar
1. Bu modül sayesinde gerekli takımlarla donatılmış atölye
ortamında, her türlü elektrikli motorun temizliğini
değişik yöntemler kullanarak yapabilecektir.
2. Klemenslerin; önemini kavrayacaksınız, yapısını ve
çeşitlerini öğrenerek, motor klemenslerini uygun alet,
araç ve gereç kullanarak değiştirebilecektir.
3. Bu modül sayesinde gerekli takımla donatılmış atölye
ortamında, soğutucu pervanenin yapısını ve çeşitlerini
bilerek, uygun pervane seçimini yapabileceksiniz.
Ayrıca segmanları tanıyarak sökme ve takma işlemini
uygun alet kullanarak yapabilecektir.
EĞİTİM ÖĞRETİM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
Ortam
Elektrik bobinaj atölyesi, elektrik makineleri laboratuarı,
sınıf, kütüphaneler, bilgisayar ve internet, konu ile ilgili
işletme ortamları
Donanım
Projeksiyon, tepegöz, hava kompresörü, tel fırça, kimyasal
temizleyiciler, uygun klemens, kodlama etiketleri, uygun
pervane, segman pensleri, pense, yan keski, anahtar (düz
ağız – yıldız – lokma) takımları, tornavida (düz – yıldız)
takımları.

i
AÇIKLAMALAR… iii
GİRİŞ …1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1…………………………………………………………………………………….3
1. MOTOR TEMİZLİĞİ …3
1.1. Soğutmanın Önemi…3
1.2. Motor Soğutma Yöntemleri ……………………………………………………………………………3
1.2.1. Motor Standartları Hakkında Genel Bilgiler………………………………………………..4
1.2.2. Motorların Pervane ve Muhafaza Kapağı ile Soğutulması ……………………………..5
1.2.3. Motorların Duran ve Dönen Kısımlarına Soğutma Kanalları Açılarak……………..7
Soğutulması…7
1.2.4. Motorların Soğutucu Fan ile Soğutulması…………………………………………………..8
1.3. Toz Alma Yöntemleri……………………………………………………………………………………9
1.3.1. Kompresör İle Toz Alma…………………………………………………………………………9
1.3.2. Fırça ile Toz Alma ……………………………………………………………………………….10
1.4. Yağ ve Pas Çıkarma Yöntemleri……………………………………………………………………11
1.5. Temizlik Yapılırken Gerekli İş Güvenliği ……………………………………………………….11
1.6. Kimyasal Temizlik Maddeleri ………………………………………………………………………12
1.6.1. Çeşitleri …12
1.6.2. İlgili Güvenlik Tedbirleri……………………………………………………………………….13
UYGULAMA FAALİYETİ……………………………………………………………………………….15
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME………………………………………………………………………17
PERFORMANS DEĞERLENDİRME…………………………………………………………………18
ÖĞRENME FAALİYETİ–2…………………………………………………………………………………..19
2. KLEMENS …19
2.1. Motor Klemensleri ……………………………………………………………………………………..19
2.2. Motor Klemens Bağlantıları …………………………………………………………………………20
2.2.1. Üç Fazlı Asenkron Motor Bağlantıları ……………………………………………………..21
2.2.2. Yıldız Bağlama ……………………………………………………………………………………22
2.2.3. Üçgen Bağlama……………………………………………………………………………………22
2.2.4. Bir Fazlı Motor ……………………………………………………………………………………23
2.2.5. Doğru Akım Motorları ………………………………………………………………………….24
2.3. Devir Yönü Değişimi ………………………………………………………………………………….27
2.3.1. Üç Fazlı Asenkron Motor ………………………………………………………………………27
2.3.2. Bir Fazlı Motor ……………………………………………………………………………………28
2.3.3. D.A. Motorları …………………………………………………………………………………….28
2.4. Katalogdan Uygun Klemensi Bulma………………………………………………………………29
2.5. Klemens Değiştirme Yöntemi……………………………………………………………………….30
UYGULAMA FAALİYETİ……………………………………………………………………………….31
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME………………………………………………………………………34
PERFORMANS DEĞERLENDİRME…………………………………………………………………35
ÖĞRENME FAALİYETİ–3…………………………………………………………………………………..36
3. SOĞUTUCU PERVANE…………………………………………………………………………………..36
3.1. Pervanenin Yapıldığı Malzeme……………………………………………………………………..36
3.2. Pervane Çeşitleri …37
3.3. Segman Çeşitleri ve Sökme Yöntemleri………………………………………………………….37
3.4. Katalogdan Uygun Pervane Bulma ………………………………………………………………..38
İÇİNDEKİLER
3.5. Pervane Değiştirme Yöntemi………………………………………………………………………..40
UYGULAMA FAALİYETİ……………………………………………………………………………….41
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME………………………………………………………………………43
PERFORMANS DEĞERLENDİRME…………………………………………………………………44
MODÜL DEĞERLENDİRME……………………………………………………………………………….45
CEVAP ANAHTARLARI …………………………………………………………………………………….48
KAYNAKÇA…50