SERVO MEKANİZMALAR
Servo-Mekanizma etimolojide “Servus” olarak söz edilmektedir. “Servus” Latincede
köle anlamına gelmektedir. İstenilen gösterge değerlerine göre hareket eden bir kontrol
mekanizmasıdır. Servo Mekanizma yüksek kararlılıkta çalışabilmek için çalışma şartlarını
daima kendi kendine kontrol eden bir mekanizmaya sahiptir. Geri Besleme Kontrol kısmı,
istenilen çalışma şartlarının dışına çıkıldığı zaman çalışır. Kontrolde en önemli nokta, Geri
Besleme ünitesinden gelebilecek en küçük fark sinyallerine sistemin cevap vermesidir.
Bunun için geliştirilmiş çeşitli kontrol mekanizmaları vardır. PID kontrol gibi… (Promation-
Integrated-Derivative)
Servo Mekanizma opsiyonel değişiklikleri takip edip aksaklıkları gideren bir
kontrol sistemidir. Pozisyon ve yön kontrol değişkenlerinin ayarlanmasıyla motor
istenilen şartlarda çalıştırılır.
21
Servo-Mekanizma aşağıdaki tabloya göre sınıflanabilir.
Kumanda Bölümü Komut sinyali bir işlem için sinyal gönderir.
Kontrol Bölümü Gelen komutlara göre motoru sürer.
Sürme ve Algılama
Bölümü Kontrol edilecek aygıtı sürer ve durumu analiz eder.
Şekil 2.1: Servo mekanizma
Hidrolik veya Pnömatik gibi bir takım mekanizmalar vardır. Ama günümüzde
elektriksel tip olan mekanizmalar bakımları kolay olmasından dolayı en popüler olan
mekanizmalardır. Elektriksel tiplerden AA Servo Motor, Fabrika Otomasyon sisteminde
özellikle kontrolün çok hassas olduğu sistemlerde en çok tercih edilenidir.
Servo motorun arka kısmına, motorun dönme açısını, dönme yönünü ve dönüş hızını
kontrol etmesi için “enkoder” monte edilmiştir. Enkoderden alınan bu bilgiler daha sonra
Servo Amplifikatör Katına (Kontrol Kartına) geri besleme olarak gönderilir. Enkoderler
hakkında ayrıntılı bilgi (Kod Çözücüler) 1.2.2 nolu ünitede anlatılmıştır.
AA Servo motor 1980’li yıllarda geliştirilmiştir. FO siteminde hızı ayarlanabilen ana
elemanlardan biri olduğu için nümerik kontrol ya da robot sistemlerinin vazgeçilemez bir
elemanı olmuştur.
1990’lardan sonra verimliliğinin fazla olması sebebiyle çok yaygın olarak
kullanılmaya başlandı. Hidrolik sistemlerden elektrik sistemine geçişin ana sebebi de budur.
Günümüzde mobil teknolojisinde olduğu gibi enformasyon teknolojilerindeki
gelişmelere bağlı olarak, kullanım alanları hızla artmaktadır. Örnek olarak yarı iletkenlerde,
elektronik parçalarda, likit kristal ünitelerinde v.b yerlerde kullanılmaktadır.