Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Maddeleri
Madde 10- Kuvvetli akım elektrik aygıtları, kullanılmaları ya da işletilmeleri sırasında
oluşacak ark ve kıvılcımlar, insanlar ve eşyalar için tehlikeli olmayacak biçimde yapılmalı ya
da düzenlenmelidir. Bu durum kullanılan her aygıt için yürürlükteki TS’da (yok ise sırasıyla
EN, HD, IEC, VDE’de) belirtilen tip deneyleri ile doğrulanmış olmalıdır.
Yangın tehlikesi bulunan yerlerdeki sigortalı ayırıcılarda oluşabilecek arkların
yaratacağı yangın tehlikesini en aza indirmek üzere, bu tip ayırıcıların bulunduğu direklerin
altına 10 cm. kalınlığında ve 3 metre yarıçapında bir bölgeye mıcır dökülecek veya grobeton
atılacaktır.

Madde 14- İşletme sırasında üzerinde manevra yapılacak aygıtlar ve okunacak ölçü
aletleri kolayca ve tehlikesizce ulaşılabilen yerlere konulacak ve kullanışlı olacaklardır.
Bağlama tesislerinde kullanılacak olan elle ya da yalıtkan pensler ve benzer aletlerle
kumanda edilen sigortalar, ayırıcılar ve kesicilerin kumanda kollarının tutma noktaları,
uygun bir yüksekliğe yerleştirilecektir. Ancak bu yükseklik, manevra sırasında basılan
zeminden en az 50 cm. ve en fazla 170 cm. yükseklikte olacaktır. Açıktaki tesislerde bu
yükseklik gerektiği kadar arttırılabilir.
Madde 15- Elektrik aygıtlarının kumanda bölümleri, kullanma sırasında oluşabilecek
dış ve arıza halinde ise iç zorlamalara zararlı bir biçim değişikliği olmaksızın ilgili standartta
belirtildiği şekilde dayanmalıdır. Bunlar ayrıca, arıza durumunda gerilim altındaki bölümlere
dokunmayacak biçimde düzenlenmelidir.
Taşıma organlarına ilişkin kollar, tel halatlar ve zincirler kopma halinde gerilim
altında bulunan tesis bölümlerine dokunmayacak biçimde düzenlenmeli ve korunmalıdır.
Madde 16- Kesiciler ve ayırıcılar açık konumlarında her türlü hava koşullarında,
devreyi tam ve güvenli bir biçimde ayırmış olmalıdır. Burada ana kontakların konumlarının
gözle görülmesi şart değildir. Bu aygıtların açık ve kapalı konumları güvenli bir düzenle
konum göstergesi ile fark edilmelidir. Özellikle son konumlar yanılmaya yer vermeyecek
biçimde işaretlenmelidir.
Bakım ve Onarım:
Madde 27- Tesislerin ve aygıtların teknik belgelerinde belirtilen aralıklarda bakım ve
onarımları yapılmalıdır. Yapılan bakım ve onarımlar kalıcı bir şekilde kaydedilmelidir.
Madde 39- Her güç transformatörü, primer ve sekonder taraflarına sekonder korumalı
kesici ile teçhiz edilecektir. Bu kesicinin gerilimden ayrılması için gerekli düzenlemeler
yapılmalıdır. Sekonder taraftaki kesicilerin kesme gücü ve mekanik dayanımı
transformatörün bağlandığı alt gerilim barası kısa devre gücüne göre boyutlandırılmalıdır.
Röleli kesicilerin röleleri ve koruma devreleri, transformatörün arıza ve aşırı yük akımlarına
uygun olarak seçilmiş olmalıdır.
Transformatör merkezlerinde baraya giren tüm hat fiderleri topraklanabilmelidir. Açık
ve kapalı çalışan ring sistemlerde, bu topraklama düzeni bağımsız çalışan topraklama
ayırıcıları olmalıdır. Bu topraklama ayırıcıları hat gerilimli iken toprak temasını önleyecek
elektriksel ve/ veya mekanik kilitleme düzenlerini ihtiva etmelidir. Bu düzenler
sağlanamadığı takdirde hattın gerilimsiz olduğunun anlaşılması sağlanarak topraklama
ayırıcısı kapatılmalıdır.
Kesicilerle kendi ayırıcıları arasında kilitlenme düzenleri bulunmalı, bu durumda
kesiciler kapalı konumda iken ayırıcılar açılıp, kapatılamamalıdır. Bu kilitlenme düzenleri
mekanik, elektriksel ya da mekanik – elektriksel tipte olabilir.

Primer ve sekonderde bulunan kesici, ayırıcı, akım transformatörü bara kısa devre
akımına göre seçilmelidir. Sekonder tarafta kullanılan aynı cihazlar transformatörün
bağlandığı alt gerilim barası kısa devre akımı göz önüne alınarak seçilmelidir. Her iki halde
de kesme akımının dinamik zorlamalarına karşı dayanabilmelidir.
Madde 40-
a) Anma gücü 400 kVA’ya kadar (400 kVA dahil) olan dağıtım transformatörlerinin
giriş tarafına sigortalı ayırıcı tesis edilerek transformatör korunmalıdır. Mümkün olabilen
hallerde primerdeki sigortalı yük ayırıcısı ile sekonderdeki ana şalter arasında kilitleme
düzeni sağlanmalıdır.
Anma gücü 400 kVA’dan büyük dağıtım transformatörlerinin besleme tarafında röleli
bir kesici kullanılarak transformatör kısa devre ve aşırı yüke karşı bütün kutuplarında
korunabileceği gibi, anma gücü 1600 kVA’ya kadar (1600 Kva dahil) olan dağıtım
trafolarında kısa devre kesme gücü uygun sigortalar ile donatılmış sigortalı yük ayırıcısı
bileşik cihazları da kullanılabilir.
Kısa devre akımlarına karşı korunma bulunmayan sadece yük akımının açılıp
kapatıldığı yerlerde, uygun anma akımı ve kısa süreli dayanma akımı özelliklerinde yük
ayırıcıları kullanılabilir.
b) 36 kV kademesine kadar trafo merkezlerinde, gerilim transformatörleri baraya
sigortalı ayırıcı üzerinden bağlanmalıdır.
Madde 61- İşletme sorumluları genellikle yapılacak işler için görevlendirilen kişilere
işin süresi, yeri, cinsi ve önemine ilişkin yazılı yönergeler vereceklerdir.
Aşağıdaki durumlarda yazılı yönergeler verilmeyebilir:
İşi yapmakla görevlendirilen kimselerin yeterli teknik bilgi ve görgüsü varsa, kendisi
ve yardımcıları için gerekli güvenlik önlemlerini kendi sorumluluğu altına alabilirse, işletme
sorumlusu tüm devre açma ve kapama işlerini kendisi yapar ya da gözetimi
altında yaptırır ve yapılan işleri kendi denetlerse.
Sözlü olarak ya da telefonla verilen emirler, bu emri alan kimseye tekrar ettirilecektir.
İlgililerin saatleri birbirine göre tam olarak ayarlanmalı ve ek güvenlik önlemi olarak işe
başlarken gerilimin kaldırılması ve iş bittikten sonra gerilimin uygulanması sırasında yeterli
süre bırakılmalıdır.
Kuvvetli akım tesislerinde yapılacak bakım-onarım çalışmaları sırasında çalışanların
hayatının korunması açısından mutlaka alınması gereken önlemler aşağıda açıklanmıştır:
a) Gerilimin kesilmesi:
Bakım ve onarım yapılacak yere enerji sağlayan tüm kesicilerin açılması ve bunlara ait
ayırıcılar ile ayırma işleminin emniyet altına alınması gerekir.
b) Tekrar gerilim verilmesinin önlenmesi:
Gerilimin kesilmesi için açılmış olan kesici ve ayırıcıların bir başkası tarafından
yanlışlıkla kapatılmasını önlemek üzere gerekli önlemlerin alınmış olması gerekir. Bu
maksatla, bu aygıtların varsa tahrik ve kumanda kilitleme düzenleri kilitlenebilmeli,
aygıtların üzerine “kapamak yasaktır”, “hat üzerinde çalışılıyor” gibi yazılar asılmalıdır.

Bu önlemler, örneğin kesicilerin kapanmasını önleyici anahtarlı kilitleme düzeninin
anahtarının yetkili kişi tarafından alınması ile de daha emin şekilde sağlanabilir.
Bir çalışma yeri birden fazla noktadan besleniyorsa, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen
önlemler her besleme noktası için uygulanacaktır.
c) Çalışılacak yerde gerilim olmadığının kontrolü:
Tesislerin bir bölümünde çalışma yapmak için gerilimin kaldırılması gerekiyorsa,
devre kapama ve açmalarının belirli bir zamanda yapılacağını bildirmek yeterli değildir.
Çalışılacak yeri besleyen tüm kesicilerin açılmış olmasına rağmen söz konusu tesis
bölümünün gerilim altında olup olmadığı gerekli ölçü veya gösterge cihazları ile
denetlenmeli ve denetleyen kimse gerilim olmadığı kanısına vardıktan sonra çalışmaya
başlanmalıdır. Üzerinde çalışılacak bir tesisin gerilim altında olmadığının saptanmasında,
yalnız devresi kesildikten sonra ölçü aygıtlarının göstergelerinin geri gitmesi, anahtarı
kapatılan lambaların sönmesi, ya da transformatör gürültülerinin kesilmesi gibi özelliklere
güvenilmemelidir. İş bittiğinde çalışanların tehlikeyle karşılaşmayacaklarına kesinlikle
inanıldıktan sonra tesisler gerilim altına alınmalıdır.
d) Çalışılan bölüme yakın yerlerde, işletme esnasında gerilim altında bulunması
gerekli başka bölümler varsa, bu bölümlerdeki gerilimli kısımlara dokunmayı önleyecek
önlemler alınmalıdır. Örneğin bir anahtarlama hücresi içinde çalışılırken, kesici açıldığı
halde, tesisin diğer bölümlerinde işletmeye devam edildiği için, baralarda gerilim
bulunabilir. Bölmelendirilmemiş hücrelerde, hücre içine, hücre kapısı kapalı iken sokulmuş
bulunan bir ayırma plakası ile bu koruma önlemi alınmış olmalıdır. Böyle bir önlem
alınamıyorsa, baraların gerilimlerinin mutlaka kesilmesi gerekir. Bara bölümü
bölmelendirilmiş bir hücrede bu ilave önleme gerek yoktur.
e) Kısa devre etme ve topraklama:
Gerilimi kesilmiş yüksek gerilim tesislerinde çalışılacaksa, çalışılacak bölüm önceden
topraklanmış olan bir düzenek üzerinden kısa devre edilecektir. İşletmelerin sorumlu
kimseleri, iş süresince çalışanların tehlikeyle karşılaşabileceği hiçbir devre kapama işlemi
yapılmamasını sağlayacaktır. Kısa devre ve topraklama, ancak bütün çalışmalar bittikten ve
bunları yapanların hepsine haber verildiği kesin olarak öğrenildikten sonra kaldırılabilir.
Bağlama hücresi içinde çalışıldığında, bu hücreler kablo çıkış veya bara topraklama
ayırıcıları ile donatılmış ise, bu aygıtların kapatılması ile istenen şart sağlanabilir.
Çıkış hatlarının topraklanmasında kullanılan topraklama donanımı hücre içindeki öteki
aygıtları topraklayamıyorsa, gerektiğinde topraklama ve kısa devre etme düzenlerini
bağlamak için hücrede ya da aygıtlar üzerinde sabit bağlantı yapmaya uygun çıplak bölümler
bırakılmalıdır.
Topraklama düzenleri, hücrelere girmeden topraklama tesislerine bağlanabilmelidir.
Hücre kapısı bağlama sırasında açık olabilir, ancak bu durumda kapının açılabilmesi için
mutlaka kesicinin açık olması şartı gerekli kilitlemelerle sağlanmış olmalıdır.
Topraklama ve kısa devre etme işi, çalışma yapılan yerin yakınında ve olabilirse
burası ile akım kaynakları arasında yapılacaktır. Topraklama ve kısa devre etme düzenleri,
yapılan çalışmalardan dolayı ve çalışma süresince hiç kaldırılmayacak biçimde tesis
edilecektir.
Bir elektrik enerji tesisinde, yukarıda belirtilen önlemler alınmadan hiçbir bakım ve
onarım çalışması yapılmamalıdır. Bu şarta rağmen tesisin yapılacak işler sırasında
geriliminin kesilmesi imkânsız ise, birisi işten sorumlu tutulan en az iki kişi
görevlendirilmelidir.