Köşk Tipi Trafo Merkezleri
Tanım
Anma gerilimi 36 kV’a kadar OG ring şebekelerinden, AG dağıtım şebekelerini
beslemek için, 630 kVA’ ya da 1000 kVA anma gücünde, fabrikada monte edilmiş veya
ihtiyaç halinde betonarmeden yapılmış OG/AG dağıtım transformatör merkezlerine köşk tipi
trafo merkezleri denir.

Köşk tipi dağıtım transformatör merkezleri, şehir içerisinde uygun
büyüklükte yer bulma güçlüğü ve çevreye uyum sağlama amacı dikkate alınarak küçük
hacimli olarak kurulur.
Yapısı
Gerilim değerine bağlı olarak;
Ø 17,5 kV anma gerilimine kadar,
Ø 36 kV anma geriliminde, olmak üzere beton ya da metal mahfazalı olmak üzere,
iki tip olarak kurulur.

Ø Metal Köşkler
Metal mahfazalar, ara bölmeleri, kapılar ve havalandırma panelleri en az 2 mm
kalınlıkta sıcak daldırma galvanizli hazır çelik saclardan yapılmıştır. Galvanizli çelik sacların
çinko kaplama ağırlığı (bir metre kare düz sacın her iki yüzeyine kaplanan toplam çinko
miktarı);
Ø TS 822’ye uygun, anma değeri 381 g/m²-maks.(üç nokta deneyi ortalaması 275
g/m²) ya da ISO 4998’e uygun Z275 sınıfı (üç nokta deneyi ortalaması 275
g/m²) saç kullanılır.
Çelik sacların birleştirilmesinde, elektrik ark ya da oksijen kaynağı kullanılmayacak,
birleştirme işleminde galvanize zarar vermeyen yöntemler ile saçlar monte edilir.
Mahfazanın toprak seviyesinden itibaren 10 cm yüksekliğindeki bölümü çift
komponentli poliüretan akrilik bazlı boya ile boyanır.
Metal mahfazaların çatısı ısı yalıtımlı olarak imal edilir.
Metal mahfazaların iç ve dış yüzeyleri malzeme listesinde aksi belirtilmedikçe RAL
7032 renginde reçine bazlı toz boya ile kaplanacaktır. Boya kalınlığı 65 µ ± 15 µ olacaktır.
Tank bölümünün toprakla temas eden yüzeyleri bitüm-lateks emülsiyonu ile kaplanacaktır.

Ø Beton Köşkler
Betonarmeden yapılmış trafo merkezlerine denir. Bunlar sabit tesisler olarak da
adlandırılır. Güvenlik ve estetik açıdan diğer trafo merkezlerinden daha çok tercih edilirler.
Fakat kurulum aşamasındaki maliyeti diğer trafo merkezlerine yönlendirmektedir. 10-25
MVA’e kadarki yükleri beslemede kullanılabilmektedir.

Beton mahfazaların dış yüzeyleri silikon bazlı dış cephe kaplama malzemesi ile
kaplanır. Trafo bölümünün toprakla temas eden yüzeyleri bitüm-lateks emülsiyonu ile
kaplanacaktır.

Özellikleri
Köşk tipi trafo merkezleri 400kVA ‘den büyük güçlerin beslenmesi için orta gerilim
kademesini alçak gerilim kademesine düşürerek düşürücü tip trafo merkezi olarak kurulur.
Bütün malzemeler kapalı bir alan içinde bulunması gerilim malzemelerinin insan ve canlı
temasını engeller. Hava şartlarına bağlı olmadan gerekli kontroller yapılabilir. Hava
şartlarına bağlı olarak elektrik kesintileri en az düzeyde olur. Şehir içindeki trafo merkezleri
hava hattı ve ayrıca yeraltı kabloları ile dağıtım yapabilme olanağı mevcuttur.
Standartlar
Kapsamdaki köşk tipi transformatör merkezleri ve merkezde kullanılacak bütün
malzeme ve teçhizat aşağıdaki Türk Standartları (TS), Uluslararası Elektroteknik Komisyonu
(IEC) Standartları ve diğer standartların yürürlükteki en son baskılarına uygun olarak imal ve
test edilmiş malzemeler kullanılır.
Eşdeğer veya daha üstün başka standartlar kabul edilebilir.
Köşk tipi transformatör merkezlerinin tasarım ve imalinde yürürlükte olan;
Ø “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği”
Ø “Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.

STANDART
NUMARASI
(TS)
STANDART
NUMARASI
(IEC, EN, ISO)
STANDART ADI
TS 61330 IEC 61330 OG/AG Prefabrik Transformatör Merkezleri
TS 3033 IEC 60529 Mahfazaların koruma derecelerinin
sınıflandırılması
IEC 60787 Transformatör koruması için Y.G. sigortaları
seçimi uygulama kılavuzu
TS 822 Galvanizli Düz ve Oluklu Saclar
TS 914 Çinko kaplama (sıcak daldırma ile)
ISO 1459,1460,1461 Sıcak daldırma galvaniz kaplamalar
ISO 4998 Sürekli bantta sıcak-daldırma galvanizli
karbonlu yapı çelik sacları
TS 4313 ASTM D 3359 Boya ve vernikler-Bantla metalik yüzeylere
yapışma derecesinin tayini
ISO 4628/3 Boyalar ve vernikler-Boya kaplamaların
bozulmasının değerlendirilmesi
Bölüm 3: Paslanma derecesinin tayini.
TS 2093 IEC 68-2-11 Tuzlu sis deneyi
TS 267 IEC 60076-1 Güç Transformatörleri
TS 5248 IEC 60298 Anma Gerilimi 1 kV’dan 52 kV’a kadar olan
AA Metal Mahfazalı Anahtarlama ve
Kumanda Tesisleri
TS 3367 IEC 60439-1 Alçak Gerilim Anahtarlama ve Kontrol Düzen
Grupları Bölüm:1
TS 500 Betonarme yapıların hesap ve yapım kuralları
Standartlar listesi
Ø Çalışma Koşulları
Malzeme listesinde aksi belirtilmedikçe, sipariş konusu trafo köşkleri aşağıda
belirtilen çalışma koşullarında bina dışında (harici) kullanıma uygun olacaktır.
Yükselti : 1000 m
Ortam sıcaklığı (°C)
En az : -25
En çok : 40
24 saat ortalama : 35
Ortam kirliliği : Var
En yüksek güneş ışınımı : 500 W/m²
Bağıl nem (%)
En çok : 95
En az : 60
Ortalama : 80

Buzlanma : Sınıf 10, 10 mm
Yer sarsıntısı
Yatay ivme : 0.5 g
Düşey ivme : 0.4 g
Sistem topraklaması : Doğrudan ya da direnç üzerinden topraklı
Trafo köşklerinin koruma dereceleri ve korozyona dayanım özelliklerinin tasarımında;
yağış şartları, hızlı sıcaklık değişimi ve bunun neden olacağı yoğuşma, güneş ışınımının
etkileri göz önüne alınmalıdır.
Kurulduğu Yerler
Şehir merkezlerine ve köy benzeri tüketim merkezlerinin içine kurulabilmektedir.
Sabit kurulacak tesislerde köşk tipi trafo merkezleri tercih edilir. Birkaç bölgenin beslenmesi
ve gerekli dağıtım kontrolü için köşk tipi trafo merkezleri kurulur. Köşk tipi dağıtım
transformatör merkezleri, şehir içerisinde uygun büyüklükte yer bulma güçlüğü ve çevreye
uyum sağlama amacı dikkate alınarak, olabildiğince yüksekliği az ve küçük hacimli olarak
kurulur.
Emniyet ve Güvenlik
Köşk tipi trafo merkezleri kapalı alan oluşturduklarından dolayı sadece kapısının
güvenli bir şekilde kapalı olması gerekir.
Bölümlerin, yeter büyüklükte, basınca dayanıklı, menteşeli, dışa doğru açılan ve
kilitlenebilir kapıları bulunacaktır. Kapılar burulma, eğrilme ve kasıntıya karşı dayanıklı,
sağlam bir yapıda olacak ve kapalı konumda içeriye geçmesini önlemek için kasa üzerinde
geniş yüzeylere dayanacaktır. Kapalı durumda iken kapılar ve kapı kilitleri dışarıdan
sökülemeyecektir. Trafo köşkü, aşağıda belirtilen işaret plakaları, tehlike ihbarları, bağlantı
şemaları, kullanma yönergesi ve amblem ile donatılacaktır. Plaka, levha ve yazılar kolayca
görülebilecek ve okunabilecek yerlerde bulunacaktır. Plaka ve levhalar paslanmaya karşı
dayanıklı malzemelerden yapılacak ve paslanmaz vidalar veya perçinle tutturulacaktır.
Yazılar okunaklı olacak, yazı ve şekiller dış etkilerle silinmeyecek ve solmayacaktır.
Mahfazanın her üç kapısı üzerinde:
Ø Ölüm tehlikesi levhası
Ø Tehlike ve yaklaşmanın yasak olduğunu belirten uyarı yazısı
İle gerekli güvenlik tedbirleri alınmalıdır.