AYDINLATMA AYGITLARI VE BUNLARA AİT DONANIMLAR
a)Genel
a.1 -Aydınlatma tesislerinde yürürlükteki standartlara uygun aydınlatma aygıtları(armatürler) ve donanımlar kullanılacaktır.
a.2 -Aydınlatma tesislerinde 250 V’dan yüksek şebeke gerilimi kullanılmayacaktır.
a.3 -Anahtardan geçerek duya gelen faz iletkeni her zaman duyun iç (orta) kontağınabağlanacaktır. Ters bağlama belirlenirse tesise elektrik verilmez.
a.4 -Aydınlatma aygıtlarında faz ve nötr iletkenleri olarak yalıtılmış iletkenlerkullanılacaktır. Aygıtların metal parçaları nötr iletkeni olarak kullanılamaz.
a.5 -Duylar, aydınlatma aygıtlarına ampuller çıkarılıp takılırken dönmeyecek biçimdetutturulacaktır.
a.6 – Aydınlatmaaygıtları hareket ettiklerinde iletkenleri zedelemeyecek biçimde takılacaktır.
a.7 -İletkenlerin geçirilmesi için bırakılan boşluklar, tellerin kolayca veyalıtkanların zedelenmeden geçmesini sağlayacak biçimde olmalıdır. Bu boşluklardanbirkaç lambanın akım devresi iletkenleri birlikte geçirilebilir.
a.8 -Yapı dışında kullanılacak aydınlatma aygıtları içlerinde su toplanmayacakbiçimde yapılmış olmalıdır.
a.9 -Aydınlatma aygıtlarını askı düzenleri, örneğin tavan kancalan en az
a. l0 -Sıva altı tesislerde apliklere gelen iletkenler duvar kutularında (buatlar)sona ermelidir.
(Değişikek: RG 30/11/1995- 22479) Tamamlanmış döşemeden
a.11 -Aydınlatma aygıtlarının içine çekilen iletkenler ısıya dayanıklı olmalıdır. Builetkenlerin anma kesitleri 12 numaralı çizelgeye bağlı olarak 9 numaralıçizelgeden seçilmelidir.
a.12 – Üçfazlı akım devresinin iletkenleri (örneğin üç fazlı aydınlatma aygıtlarında)çok damarlı bir iletken olarak düzenlenmeli, boru içinde çekilmeli yadailetkenlerin geçirilmesi için ayrılan boşluklara yerleştirilmelidir.
a. 13 -Makineler ile bunların hareket eden parçalarının aydınlatılmasında ve bu gibimakinelerin çalıştığı işletme yerlerinin aydınlatılmasında ışıksal görüntüyanılmalarını (stroboskobik etkileri) önlemek için örneğin uygun lamba seçme,faz kaydına kondansatörlü, dekalörlü balast kullanmaya yada üç fazlı beslemegibi tedbirler alınmalıdır.
a. 14 -Armatürlerin seçilmesinde, kullanma amacına uygunluğu, suya yada toza karşıkorunma düzeni bulunması ve ortam sıcaklığına dayanıklılığı göz önündebulundurulmalıdır.
a.15 -Sabit aydınlatma aygıtları, besleme hatlarına bu aygıtlara ait klemensler ilefiş-priz düzenleri ile yada doğrudan doğruya bağlanabilir.
Taşınabilen aydınlatma aygıtları şebekeye sabit bağlantı düzenleri yadafiş-priz düzenleri üzerinden bağlanabilir.
a.16 -Kazanlar, hazneler, borular vb. iletken gereçlerden yapılmış dar ve hareketedilmesi sınırlı yerlerde el lambaları gibi taşınabilen aydınlatma aygıtlarıancak aşağıdaki şartlar yerine getirilirse kullanılabilir.
– Alternatif gerilim kullanılacaksa, bağlantı iletkenleri kesinlikle küçükgerilimi yada koruyucu ayırma macı ile kullanılabilen bir transformatörebağlanmalıdır.
Küçükgerilimli elektrik üretmek için kullanılan güvenlik transformatörleri,motorgenetarlör yada koruyucu ayırmayı sağlayan aygıtlar kazan, hazne veboruların dışarısına konulmalıdır.
– Doğrugerilim kullanılacaksa 31. Maddede açıklanan düzenlerden birisikullanılmalıdır.
– Sabittesis edilmeyen iletken olarak ilgili Türk Standartlarında açıklanan bu amacauygun iletkenler kullanılmalıdır.
– Arafiş-priz düzenlerinde yalıtkan mahfazalar bulunmalıdır. Uzatma iletkenlerineanahtar bağlanamaz.
a.17 -Tünel, galeri vb. gibi nemli ve ıslak yerler madde SO a.1S’e uygun olaraktaşınabilen aydınlatma aygıtları ile aydınlanabileceği gibi bu amaçlar sabitaygıtlarda kullanılabilir. Bu durumda nemli ve ıslak yerlerde kurulacakelektrik tesislerine ait hükümler uygulanmalıdır.
a. 18 -Aydınlatma aygıtları, çıkardıkları ısı kendi içlerindeki ve yakınlarındakicisimlere zarar vermeyecek biçimde tesis edilmelidir.
a. 19 – (Değişikek: RG 04/04/1986- 19068) Sıva altı, sıva üstü ve etanş tesislerde zorunluolmadıkça lambadan lambaya geçiş yapılmamalıdır.
Dekoratif amaçla ve zorunlu durumlarda (mimari gereği vb) lüstr klemens vb.gibi uygun düzenler kullanılarak lambadan lambaya geçiş yapılabilir.
(Değişikfıkra: RG 30/11/1995- 22479) Kazan dairesi, banyo, hamam ve benzeri gibi nemlive ıslak yerlerde lambadan lambaya geçiş yapılması tavsiye edilmez, lambadanlambaya geçiş yapılması gerekli ise geçişler lütsr klemens ve benzeri düzenlerkullanılarak yapılmalıdır.
b) Gazlıboşalma (deşarj) lambaları
b.l -Gazlı boşalma lambalarında (f1üoresan, cıva buharlı, sodyum buharlı vb.)kullanılan tüm plastlar kondansatörlü olacaktır.
b.2 -Flüoresan tüplü tesislerde bir yerin aydınlatılması için alternatif akımlaçalışan birden fazla tüp kullanıldığında ışıksal görüntü yanılmaları en azolacak biçimde dekalörlü balast yada çok fazlı bir besleme biçimi kullanılmasısalık verilir.
b.3 – Üçfaz hattına bölünerek bağlanan f1üoresan lamba grupları (üç fazlı aydınlatmaaygıtları) için üç kutbu birden açılıp kapanan anahtarlar kullanılmalıdır. Budurumda üç fazlı akım devresinin iletkenleri bir boru içinde hep birlikteçekilmeli yada çok damarlı yalıtılmış bir iletkenin damarları bu amaçlakullanılmalıdır.
b.4 -Armatürler yada dağıtım tabloları içine konulmayan balastlar, transformatör vedirençler toza ve dokunmaya karış bir mahfaza ile korunmalıdır.
b.5-Dolgu maddesi yanıcı olan kondansatör, balast, transformatör ve direnç gibi önbağlama aygıtları yanıcı maddelerin içine yada yakınına konulmamalıdır. Buaygıtlar vitrin gibi yanma tehlikesi olan yerlerin dışına konulmalı yada yangıntehlikesi olmayacak biçimde yerleştirilmelidir.
b.6- (Değişik ifade: RG-16/06/2004-25494) Reaktiftarife uygulanan müşterilerin elektrik iç tesislerinde kullanılacakdeşarj(boşalmalı) lambaları i
le bağlantı gücü 9 kW’ı geçen yeni yapılardakiortak kullanım amaçlı kazan dairesi, klima ve hidrofor tesislerinde kullanılanmotorlarda güç faktörünün, ilgili mevzuatta öngörülen değerine çıkarılmasıiçin, en azından yükle birlikte devreye girip çıkan bir kondansatör(kondansatörler) ve benzeri tesis edilecektir.