Asenkron motorlara yol vermekle ilgili temel bilgi ve
becerilerin kazandırıldığı öğrenme materyalidir.

http://megep.meb.gov.tr/modulson/1112/elektrik%20elektronik/asenkron%20motorlara%20yol%20verme.zip

ÖN KOŞUL Asenkron Motor Kumanda Teknikleri, modülünü
tamamlamış olmak.
YETERLİK Asenkron motor yol verme devrelerini kurmak.
MODÜLÜN AMACI
Genel Amaç
Gerekli donanıma sahip atölye ortamı sağlandığında,
öğretmen gözetiminde asenkron motor ya da motorlara yol
vermek için gerekli yöntem ve teknikleri öğrenecek ve
TSE, İç Tesisleri Yönetmeliği ile şartnamelerine göre
uygulayabileceksiniz.
Amaçlar
1. Çift devirli asenkron motorun bağlantısını, koruma
önlemlerini alarak kurup, çalıştırabileceksiniz.
2. Frekans değiştirme yöntemi ile asenkron motorun
devrini değiştirerek istenen çalışmayı
sağlayabileceksiniz.
3. Yıldız üçgen çalışmayı, uygun geçiş süresini tespit
ederek, TSE, iç tesisat yönetmeliği ve şartnameye
uygun olarak gerçekleştirebileceksiniz.
4. Motor için gerekli frenleme sistemini TSE, iç
tesisat yönetmeliği ve şartnameye uygun olarak
gerçekleştirebileceksiniz.
5. Proje elemanlarını belirlenen yerlere TSE, iç tesisat
yönetmeliği ve şartnameye uygun olarak monte
edebileceksiniz.
EĞİTİM ÖĞRETİM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
Atölye ortamı, takımhane, çift devirli asenkron motor,
kumanda elemanları, koruma elemanları, bağlantı araç ve
gereçleri, invertör, asenkron motor, bağlantı kabloları,
takometre, yol verme elemanları, projede yer alan
malzemeler, montaj malzemeleri.

i
AÇIKLAMALAR… iii
GİRİŞ …1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1…………………………………………………………………………………….3
1. ÇİFT DEVİRLİ ASENKRON MOTORLAR…………………………………………………………..3
1.1. Devir Sayısı Ölçme ve Takometre Çeşitleri ………………………………………………………4
1.1.1. Analog Takometreler………………………………………………………………………………4
1.1.2. Dijital Takometreler ……………………………………………………………………………….4
1.2. Devir Sayısını Değiştirme Yöntemleri ……………………………………………………………..5
1.2.1. Kutup Sayısını Değiştirerek Devir Ayarı ……………………………………………………6
1.2.2. Frekansı Değiştirerek Devir Ayarı …………………………………………………………….9
1.2.3. Dişli Sistem (Redüktör) Kullanarak Devir Ayarı………………………………………….9
1.3. Çift Devirli Asenkron Motorun Tanım ve Kullanım Alanları ……………………………..10
1.4. Çift Devirli Asenkron Motorun Çalışma Prensibi……………………………………………..10
1.5. Çift Devirli Asenkron Motorun Bağlantı Şekilleri…………………………………………….10
1.5.1. Seri Üçgen Parelel Yıldız (D – YY)Bağlantı………………………………………………13
1.5.2. Seri Yıldız–Parelel Yıldız ( Y–YY ) Bağlantı ……………………………………………15
1.6. Hat–Faz Akım ve Gerilim Değerleri Hesabı ……………………………………………………17
1.7. Çift Devirli Asenkron Motor Çalıştırma Uygulaması ………………………………………..20
UYGULAMA FAALİYETİ……………………………………………………………………………….23
PERFORMANS DEĞERLENDİRME…………………………………………………………………27
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME………………………………………………………………………28
ÖĞRENME FAALİYETİ–2…………………………………………………………………………………..29
2. ASENKRON MOTORLARDA FREKANS DEĞİŞTİREREK DEVİR AYARI ………….29
2.1. İnvertör Tanımı ve Yapısı…………………………………………………………………………….30
2.2. İnvertör Çeşitleri …33
2.3. İnvertör Bağlantı Şekli ………………………………………………………………………………..34
2.4. İnvertör ile Asenkron Motorun Devir Ayarı Uygulaması …………………………………..37
UYGULAMA FAALİYETİ……………………………………………………………………………….39
PERFORMANS DEĞERLENDİRME…………………………………………………………………40
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME………………………………………………………………………41
ÖĞRENME FAALİYETİ–3…………………………………………………………………………………..42
3. ASENKRON MOTOR YOL VERME YÖNTEMLERİNİ UYGULAMAK………………..42
3.1. Asenkron Motorun Kalkınma Sırasındaki Şebekeye Etkileri ………………………………43
3.2. Asenkron Motorlara Yol Verme Yöntemleri……………………………………………………43
3.2.1. Doğrudan Yol Vermek (Direkt Yol Verme)………………………………………………44
3.2.2. Düşük Gerilimle Yol Vermek…………………………………………………………………44
3.2.3. Mikro İşlemcilerle Yol Verme………………………………………………………………..65
UYGULAMA FAALİYETİ……………………………………………………………………………….68
PERFORMANS DEĞERLENDİRME…………………………………………………………………74
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME………………………………………………………………………75
ÖĞRENME FAALİYETİ–4…………………………………………………………………………………..76
4. MOTOR İÇİN GEREKLİ FRENLEME SİSTEMİNİ KURMAK………………………………76
4.1. Frenlemenin Önemi ve Çeşitleri ……………………………………………………………………77
4.1.1. Balatalı Frenleme…………………………………………………………………………………77
4.1.2. Dinamik Frenleme………………………………………………………………………………..81
4.1.3. Ani Durdurma……………………………………………………………………………………..88
İÇİNDEKİLER
UYGULAMA FAALİYETİ……………………………………………………………………………….90
PERFORMANS DEĞERLENDİRME…………………………………………………………………93
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME………………………………………………………………………94
ÖĞRENME FAALİYETİ–5…………………………………………………………………………………..95
5. PROJE ELEMANLARINI BELİRLENEN YERE MONTE ETMEK…………………….

….95
5.1. Değişik İşletmeler İçin Hazırlanmış Projelerin Okunması ………………………………….95
5.2. Proje Üzerinde Elemanların Yerleşimi ve Yerleşim Sırasında Dikkat Edilecek
Hususların İncelenmesi ……………………………………………………………………………………..96
UYGULAMA FAALİYETİ……………………………………………………………………………….99
PERFORMANS DEĞERLENDİRME……………………………………………………………….100
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME…………………………………………………………………….101
MODÜL DEĞERLENDİRME……………………………………………………………………………..102
CEVAP ANAHTARLARI …………………………………………………………………………………..104
ÖNERİLEN KAYNAKLAR………………………………………………………………………………..105
KAYNAKÇA…106