Yer Altı Kablolarının Toprak İçine Döşenmesi Nasıl Yapılır

Yer Altı Kablolarının Toprak İçine Döşenmesi Nasıl Yapılır
Yer altı kablolarının toprak içine döşenmesi yöntemini sırasıyla inceleyelim;
Kablo Kanalının Hazırlanması
Kablo kanalı, tespit edilen kablo yolu boyunca uygun araç gereçlerle açılır. Kanalın
kazılacağı yerin sert veya toprak zemin olmasına göre kullanılan araç gereçler değişmektedir
(Resim 2.9 ve 2.10.). Kanalın derinliği sokak ve alanlarda en az 80 cm, bu yerlerin dışında
en az 60 cm olmalıdır. Bu derinlik zorunlu durumlarda özel koruyucu önlemler alınarak 20
cm dolaylarında azaltılabilir. Kablo kanalının dip genişliği 40-50 cm, üst genişliği 60 cm
olmalıdır. Bir kanal içine birden fazla kablo döşenecekse kablolar arasında 20-25 cm kadar
genişlik payı ilave edilir. Aslında kanal ebatı; işletme gerilimlerine, kablo sayısı ve kablo
çaplarına ve bunların korunması için kullanılan tuğla vb. ebatına göre değişir.
Şehir içinde kablo yolu için yol ve caddeler boyunca kazı yapılır. Yaya
kaldırımlarında açılan kablo kanalı, bina duvarlarından en az 60-70 cm uzaklıkta olmalıdır.

2009-12-12_230430

Şekil 2 .3: Kablo kanal boyutları
Kablo kanalının dibi düz ve taş gibi engellerden arınmış olmalıdır. Şehir dışında
meskun olmayan yerlerde kablolar 50-60 cm derinliğe gömülür. Eğer kanal kâfi derinlikte
açılamıyorsa, kablo kanalının üstü betonla takViye edilir (çok sert kayalık arazide). Şehir
içinde kablolar caddeler boyunca ya da kaldırımlar altına ve duvardan en az 60-70 cm uzağa
döşenir. Genellikle kablo, yolların cadde ve sokakların her iki yanına döşenir.
Caddeler dikine kablo çukurları ile yarılmamalıdır. Şayet kablo caddeyi dikine
geçecekse, cadde harap olur, trafik aksar, işçilik çoğalır. Caddelerden ağır vasıtalar
geçtiğinde kablo zedelenebilir. Bunun için kablo en az 1 m derine döşenir. Kablolar eğer
demir ya da büzler içine döşenirse boru çapı kablo çapının en az 1,5 misli, künkler veya
büzlerin çapı da kablo çapının en az 2 misli olmalıdır.

2009-12-12_230511

2009-12-12_230537

Kablonun Kanaldan Döşenmesi
Yer altı kabloları doğrudan doğruya açılan kanal içine döşenmez. Doğrudan toprağa
döşenen kablonun ömrü kısa olur. Çünkü toprak içinde birçok kimyevi madde vardır.
Kanalların tabanı sağlam zeminli ve taşsız olmalıdır. Kablo, açılan kanala 10 cm kalınlığında
dökülen elenmiş kum üzerine döşenir. Kablo kumun üstüne sağa sola kıvrımlar yaptırılarak
yatırılır. Döşenmiş kablo üzerine tekrar 10 cm kalınlığında elenmiş kum dökülür. Kum
tabakası kablonun soğumasını sağlar. Kablo döşenirken burulma, diz verme, sıyrılma veya
aşırı gerilme gibi durumların oluşmamasına özen gösterilir, kablo yerde sürünmez.
Kablo yeni doldurulmuş bir yere döşeniyorsa; ilerideki zemin yerleşmelerinde
olabilecek çöküntüleri giderebilmek için kablo kanal içerisine doğrusal olarak değil, kıvrımlı
(S) olarak döşenir. Kablonun sağlam zeminde olduğu gibi döşenmesi kabloda bir fazlalık
olmadığı için yerleşen zemine uymayacak ve kopabilecektir. Bu olasılık unutulmamalıdır.
Bunun için kablo kanala, fazlalık verilerek kıvrımlı olarak döşenir.
Kablonun üzerindeki kumun üzerine ve aynı kanala yan yana döşenen AG ve OG
kabloları arasına tüm kablo boyunca dolu tuğla veya en az 6 cm kalınlıkta beton plaka veya
plastik vb. malzemelerden yapılmış koruyucu elemanlar yerleştirilmelidir. Böylece çukuru
açan işçilerin kazma darbelerinden kablo korunmalı ve orada kablo bulunduğu önceden
anlaşılmalıdır. Bu koruyucunun yaklaşık 30 cm üzerine ise en az 10 cm genişliğinde
polietilenden yapılmış uyarı şeridi konulmalıdır. AG ve OG kablolarınınt üst üste
döşenmesinde ise OG kablosu altta, alçak gerilim kablosu da üstte kalacak şekilde döşenir,
aralarına enine tuğla döşenir(Şekil 2.5’e bakınız).

2009-12-12_230617

Şekil 2.5: Kablo kanalı özellikleri

Bir enerji kablosu ile başka bir enerji kablosu ya da kumanda kablosu
arasındaki açıklık 7 cm’den az olmamak koşulu ile kablo çapı kadar olmalıdır. Bir enerji
kablosu ile telekomünikasyon, demiryolu, otoyol vb. ile ilgili kabloların birbirlerine
yaklaşmaları ya da birbirlerini kesmeleri durumunda aralarındaki açıklık en az 30 cm
olmalıdır. Bu açıklık daha küçük olduğunda kablolar yanmayan gereçlerden yapılan levha,
yarım büz ya da borularla korunmalıdır.
Demiryolu, su kanalı ve üzerinden taşıt aracı geçen yolların altından
geçirilecek kablolar çelik, HDPE ya da beton muhafazalı PVC borular veya beton kablo
kanallarının içine döşenmelidir. Bu boru ve kanalların üst kenarları, ray alt kenarlarından ve
yol yüzeylerinden en az 1 m aşağıda olmalıdır.

2009-12-12_230710

Resim 2.11: Kanala kum döşenmesi ve kablonun yerleştirilmesi
Kablolar çekilirken zedelenmemeli ve ek yapılmamalıdır, her ek yeri ve
zedelenen yer arıza kaynağı olabilir.0°C’nin altındaki ısı değerlerinde kablo döşenmemelidir.

2009-12-12_230750

Resim 2.12: Kanala kablonun döşenmesi
*Kablolar çekme makinesi ile veya kanala döşeme yapan makineler ile de döşenebilir.

2009-12-12_230828

Resim 2.13: Kablonun çekme makinesine bağlanması ve döşenmesi

2009-12-12_230902

2009-12-12_230912

2009-12-12_230924

Resim 2.17: Kablo uyarı şeridi
*Kanallara döşenen kabloların bükülme veya dönüş yarıçapı adı verilen belirli bir
yarıçapla kavis yaptırılması gerekir. Dönüş yarıçapının istenilen değerlerden küçük tutulması
sonucunda, kablo üzerinde çatlamalar oluşur. Bu da yalıtkan malzemenin bozulmasına, kablo
ömrünün kısalmasına sebep olur.
*Kabloların en küçük kıvrılma yarıçapı, D kablonun dış çapı olmak üzere Tablo
2.1’deki gibi olmalıdır.

2009-12-12_231047

Tablo 2.1: Kablolarda en küçük kıvrılma yarıçapı
Örnek: XLPE (Çapraz bağlı polietilen yalıtkanlı) ve PVC yalıtkanlı A.G. kabloları
kıvrılma (kavis) yarıçapı bir damarlı için, kablo çapının en az 15 misli olmalıdır.
Kablonun Kanala Döşeme İşleminde Dikkat Edilecek Hususlar
Ø Kablo kanal güzergahı,şehir içinde yol ve caddeler boyunca yaya kaldırımlarına
yakın olarak seçilmelidir. Şehir dışında da ulaşım yollarına yakın yerler
seçilmelidir.
Ø Gerekmedikçe sık sık nehir, köprü demiryolundan kablo güzergahı
geçirilmemelidir.
Ø Kablo kanalını uygun araç gereçle açmak gerekir.
Ø Kablo kanalı derinliği şehir içinde en az 80 cm, şehir dışında en az 60 cm
olmalıdır.
Ø Kablo kanalının dip genişliği 40-50 cm,üst genişliği en az 60 cm olmalıdır
(Şekil 2.5.).
Ø Kablo kanalının zemini sağlam taş gibi engellerden arınmış olmalıdır.
Ø Kablo kanalı zeminine 10 cm kalınlığında elenmiş kum döşenmelidir.
Ø Aynı kablo kanalına AG ve OG kabloları döşenecekse aralarına tuğla
yerleştirilir ve OG kablosu altta olacak şekilde yerleştirilir (Şekil 2.5.).

Ø Aynı kanala yanyana kablolar döşenecekse aralarında en az 7 cm mesafe
olmalıdır (Şekil 2.5).
Ø Kabloların telefon kablosu,demiryolu,doğal gaz veya su borusu, cadde, yol ve
sokak gibi yerlerin altından geçirilmeleri gerektiğinde koruyucu (boru veya büz)
içerisine alınmaları gerekir.
Ø Kablolar çok soğukta döşenmemelidir, çünkü çok soğukta kablonun yalıtkan
tabakası çatlayabilir.
Ø Kablo, serme ve döşeme işleminde zedelenmemelidir.
Ø Kablo kanala gergin olarak değil, kıvrımlar yaptırılarak döşenir.
Ø Kablo kanalının dönüş yaptığı yerlerde, kabloların en küçük dönüş yarı çapı
değerlerine dikkat edilmelidir (Tablo 2.1.).
Ø Kanala döşenmiş kablo üzerine 10 cm kalınlığında elenmiş kum döşenir.
Ø Kumun üzerine enine olarak tuğlalar döşenir (Resim 2.16.’a bakınız).
Ø Tuğlaların üzerine uyarı şeridi yerleştirilir (Resim 2.17.’e bakınız).
Ø Kanal uygun dolgu malzemeleri ile doldurularak kapatılır, üstü düzeltilir.
Ø Döşeme işlemi bittikten sonra artan kabloların uçları nem girmeyecek şekilde
kapatılmalıdır.
Ø Yer altı kablolarının direk iniş ve çıkışında, binalara giriş ve çıkışında, metal
borular veya sac kanallar kullanılmalıdır.
Ø Döşeme işleminde emniyet ve iş güvenliği tedbirlerine uyulmalıdır.

Posted in Genel.