PANO TOPRAKLAMASI NASILDIR ve ÇEŞİTLERİ

PANO TOPRAKLAMASI NASILDIR ve ÇEŞİTLERİ
Topraklama
Önemi
Elektrik enerjisinin kullanımında bir takım tedbirler alınmazsa değerli makinelerin,
yüksek yatırımlarla gerçekleştirilen tesislerin ve en önemlisi de insanların hayatlarını
kaybedebileceği kesinlikle unutulmamalıdır. Yüksek kaçak akımların meydana getireceği
zarar, kurulan tesis için yapılan masraftan çok daha büyük zararlara yol açması
kaçınılmazdır. Ancak yapılan topraklama tesisinin de bir takım getirimleri vardır.
Topraklama tesisinin projesini hazırlayan mühendislerin ve teknik personelin en önemli
görevi yönetmelik esaslarına uygun, itinalı ve hiçbir masraftan kaçınmadan topraklama
projesini hazırlayıp tesisin ve çalışanların güvenliğini sağlamaktır. Topraklama tesisin
kontrolleri ve bakımı zamanında ve eksiksiz yerine getirilmelidir.


Çeşitleri
Koruma Topraklaması
Tesislerin işletme akım devresine ait olmayan, fakat izolasyon hatası veya ark tesiri ile
gerilim altına girebilen ve canlıların temas edebileceği iletken kısımlarını toprağa bağlamak
için yapılan topraklama tesislerine “koruma topraklaması” denir. Elektrik tesislerinin,
makinelerin ve cihazların işletme akım devresi ile ilgili olmayan madeni gövdeleri ve
muhafazalarına, daima tesisi kullanan kişiler tarafından temas edilebilir. Bunun gibi iletken
kısımları, gerilim altında bulunan tesis kısımlarının altında bulunduklarından, izolasyon
hatası ile veya ark ve kaçak akımları tarafından potansiyel altına girebilir. Bu durumda hatalı

tesise temas eden veya tesisin civarında bulunan çalışanın hayatı tehlikeye girer. Söz konusu
tesise ait iletken kısımlar topraklanacak olursa, tesisin durumuna göre devre kesilir. Tehlikeli
olan bu akımlar başka yollardan toprağa iletilir veya hata gerilimleri tehlike sınırının altında
tutularak tehlikeli durum önlenir.
İşletme Topraklaması
Elektrik tesislerinde işletme araçlarının aktif kısımlarının topraklanmasına işletme
topraklaması denir. İşletme topraklaması, işletme akım devresinin toprağa karşı potansiyelin
belli bir değerde bulundurulmasına yarar. Bu nedenle işletme akım devresi ile toprak
arasında direk bir bağlantı yapılır. Bu yüzden toprak, işletme akım devresinin bir kısmını
teşkil eder ve üzerinden akım geçer. İşletme topraklaması, topraklanan noktayı toprak
potansiyelinde tutar. Gerilim altında bulunan tesis kısımlarının işletme topraklanmasına
bağlanması ile bunlar sürekli ve geçici olarak topraklanır. Böylece aşırı gerilimler önlenir
veya sınırlandırılmış olur. Koruma topraklamasından yalnız hata halinde bir akım geçtiği
halde işletme topraklaması üzerinden arızasız durumda dahi bir akım geçebilir. İşletme
topraklaması fonksiyon bakımından koruma topraklaması ile yakından ilgilidir. Çünkü
koruma topraklamasında bir fazlı toprak teması devresini işletme topraklaması üzerinden
tamamlayarak bir fazlı toprak kısa devresine dönüşür. İşletme topraklamasında normal
topraklama direncinden başka bir direnç bulunmaz ise buna direk topraklama, topraklama
omik, endüktif veya kapasitif bir direnç üzerinden yapılırsa endirekt topraklama denir.
Topraklama Noktalarının Temizliğinin Önemi
Elektrik tesislerinin topraklamasında topraklama noktalarının temizliği önemli bir yer
tutar. Topraklama levhası ve topraklama barasının gömüldüğü çukurların toprak direnci
ölçülmeli (Bayındırlık Bakanlığı mevzuatına göre, maximum 10 ohm olmalıdır.) uygun
değilse, topraklama direnç düşürücü kimyasallar kullanılmalıdır. Toprak direncini düşürücü
kimyasalların kömür tozuna göre zamanla çözülmez, sistemin ömrü boyunca elde edilen
direnci korur, donma dayanıklılığını yaklaşık % 10 arttırır, toprağa zararlı bir etkisi yoktur ve
yer altı sularını kirletmez vb. üstünlükleri vardır. Ayrıca topraklama levhası ve topraklama
barası ile topraklama hattı bağlantıları kontrol edilmelidir.

2009-11-22_005026

Şekil 6.1: Topraklama noktalarının temizliğinin
Pano Grupları Arası Topraklama Bağlantıları
Yapıların dağıtım ve kumanda panoları, pano gruplarından oluşuyorsa herbir pano bir
diğeri ile topraklandıktan sonra, tüm panolar topraklama iletkeni ile topraklama işlemi
tamamlanmalıdır (Resim 6.1).

2009-11-22_005100

Pano Kapakları ile Gövde Arasında Topraklama Bağlantıları
Elektrik panolarının topraklaması işleminin
önemli aşamalarından biri de, pano kapakları ile
gövde arasında topraklama bağlantılarının
yapılmasıdır. Elektrik panolarının en çok temas
edilen kısımları kapaklarıdır. Elektrik panolarında
herhangi bir sebepten dolayı kaçak meydana gelir
ise kapıya temas sonucu tehlikeli durumların
meydana gelmemesi için topraklanması gerekir.
Panoların kapakları hareketli oldukları için, pano
kapağı ile gövde arasında yapılacak topraklamada
kullanılacak iletkenin esnek yapıda olması yani
panonun kapağının açılıp-kapanması sırasında
deforme olmayacak ve kopmayacak özellikte
olmalıdır (Resim 6.2).

2009-11-22_005152

Resim 6.2: Pano kapakları ile gövde
arasında topraklama bağlantıları

Topraklama Baraları
Yapıların elektrik tesisatları topraklanırken topraklama baraları kullanılır. Elektrik
panosundan gelen topraklama iletkeni uygun şekilde topraklama barasına bağlandıktan sonra
toprağa gömülerek topraklama işlemi tamamlanmış olur.

Topraklama Baraları
Yapıların elektrik tesisatları topraklanırken topraklama baraları kullanılır. Elektrik
panosundan gelen topraklama iletkeni uygun şekilde topraklama barasına bağlandıktan sonra
toprağa gömülerek topraklama işlemi tamamlanmış olur.

2009-11-22_005226

Posted in Genel.