İletkenlere Gelen Rüzgar ve Buz Yükü Etkisi nedir nasıl hesaplanır
Ağır iklim şartlarının bulunduğu bölgelerden geçen iletim hatları üzerinde meydana
gelen buz tabakasının etkisiyle iletkenIer kopabilir. Enerji nakil hatları tesis edilirken bu
durum göz önüne alınmalıdır.(Buz yükü bölgesi iklime ve zemin yüksekliğine göre değişir.)

Hava hatları, düşey buz yüklerinin etkisinde kaldığı gibi yatay rüzgâr kuvvetlerinin
etkisinde kalır. Bu sebeple hesaplamalarda rüzgâr kuvvetlerinin dikkate alınması gerekir.
Rüzgâr kuvvetleri iletkenlerin ve izolatörlerin salınımları ile direklerin statik hesaplarında
dikkate alınmalıdır.
Elektrik kuvvetli akım tesisleri yönetmeliğinde, 380 kV’un üstündeki hava hatlarının
projelendirilmesinde buz yükü üzerine 20 kg/m2 rüzgâr yükünün etki edeceği kabul
edilmiştir.
Ülkemiz buz yükü bakımından beş ayrı bölgeye ayrılmıştır. Birinci bölgede buzun
oluşmadığı kabul edilmiştir.

Buzlu iletken üzerine rüzgâr estiği zaman buz ve rüzgâr yüklü iletkenin ağırlığını ve
yoğunluğunu hesaplayalım. Hesaplarımızda buzlu telin çapı db olsun. Bir metre
uzunluğundaki iletkenin üzerine toplanan buz kılıfının ağırlığı, buzun-fiziksel yoğunluğu
D= 0,6 g/cm3 olarak kabul edelim.
Buz yükü bölgeleri için ayrı ayrı olmak üzere metre başına buz yükü değerleri
formülden hesaplanarak buzlu iletken çapı bulunur.

İletkenin buzlu haldeki çapı db hesaplandıktan sonra aşağıdaki verilere göre iletkene
etki eden rüzgâr yükü hesaplanır.
Örnek olarak nominal kesiti 120 mm2, hakiki kesiti 117 mm2,.çapı 14 mm olan
nakille menzil açıklığı 300 m olan üç fazlı iletimde 4. bölgede direğe gelen ek kuvvet
(buz+rüzgâr) 1600 kg civarındadır. Bu durum nakil hatlarında dayanım hesabının önemini
göstermektedir.
Rüzgar kuvveti
Ø Faz ve toprak iletkenlerine etki eden rüzgar kuvvetinin hesaplanmasında:

Not: Arazi koşulları zorunlu kılmadıkça direk açıklıklarının birbirinden çok farklı
olmamasına dikkat edilecektir.

Burada;
c: Rüzgârın etkisinde olan öğenin biçimine, büyüklüğüne ve yatay niteliğine bağlı
dinamik rüzgar basınç kat sayısı (Çizelge-10’a bakınız.),
p :Dinamik rüzgâr basıncı (kg/m2) (Çizelge-11’e bakınız.),
v: Rüzgar hızı (m/s),
aw: Varsayılan rüzgâr açıklığı (m),
d: Örgülü ya da tek telli iletkenin çapı (m)’dır.

ÖRNEK: 70 mm2’lik tek metalle enerji iletimi yapılan hattın c=1,2’dir. Bu iletkenin
gerçek kesiti 65,8 mm2 ve çapı 10,5 mm olan bakır iletken yerden 40 metre yüksekliktedir.
İletkenin özgül ağırlığı 8,9.10-3 kg/m.mm2’dir. Buna göre bu hattın özgül rüzgâr yükünü ve
bileşke özgül yükünü hesaplayınız.
ÇÖZÜM: Bu iletkenin, kendi özgül ağırlığı, iletkeni dikey doğrultuda aşağıya doğru
zorlarken, rüzgârda yatay yönde zorlayacaktır. Bu durumda nakil bileşke kuvvetle
zorlanacaktır.