ÖLÇME YÖNTEMLERİ VE ÖLÇME DÜZENİ:
Mutlak ölçmelerin yapılmasının birazdaha güç olacağını tahmin ediyorsunuzdur. Bu ölçme yöntemleri ulusallabaratuarlarda ölçülecek büyüklüklerin temel birimlerinin ölçülmedenuygulanması yoluyla olur. Buna en güzel örnek etalonlar verilebilir.Mutlak olmayan ölçmelerde her ölçme işleminde olduğu gibi karşılaştırmayapılarak bilinmeyen değerin bilinen değerle bilinen değere çevrilmesiyoluyla yapılır. Bu tip ölçme yöntemini de ikiye ayırabiliriz…
Doğrudan Karşılaştırma Yöntemi Doğrudan Olmayan Karşılaştırma
Yine bir başka kabul gören görüş ise Sapmalı Ölçme Yöntemi Sıfır Yöntemi.
Ölçülecek büyüklükler de 3 grupta toplanabilir.
· Aktif Büyüklükler:
Bunlar; akım, gerilim ve bunların çarpımından oluşan güç, enerji,elektrik yükü gibi skaler büyüklüklerdir. "Devre büyüklükleri" olarakadlandırılırlar. Manyetik alan, elektrik alanı gibi büyüklüklerde "Alanbüyüklükleri" adını alır.
· Yan Büyüklükler:
Buraya da aktif büyüklüklerin periyotları, frekansları, dalgauzunlukları, sinüsodial aktif büyüklükler arasındaki faz farklarıalınabilir.
· Pasif büyüklükler:
İki aktif büyüklüğün oranı olarak tanımlanabilir. Bunlar devre parametrelerinin adını alan;
Direnç= Gerilim/Akım,
Kapasite= Elektrik akısı/Gerilim…
gibi büyüklüklerdir.
Bu büyüklükleri ölçen aletleri de bu metotla gruplandırmamız mümkündür.Birinci gruptaki çalışma ilkesi dinamik kanunlarına dayanır. hareketliparçaları vardır. Çoğunlukla ölçülecek büyüklüğü bir açıyla çevirendöner göstergeli ölçü aletleri grubuna girerler. ÖR: Analog avometre,wattmetre gibi…
İkinci gruptaki ölçü aletlerini;
· Elektronik Ölçü Aletleri
· Dijital Ölçü Aletleri
· Ölçme Köprüleri şeklinde gruplarda toplayabiliriz..
İstatiksel bilgilerin elde edilmesinde daha önceleri analog verilerinkullanılması sonuçların tam randımanlı alınmasını engelliyordu. Bugünhemen hemen her türlü ölçümün dijital olarak yapılmaya başlanmasıözellikle elektronik aletlerin hata paylarının yüzde olarak çok küçükdeğerlere çekildiği gözlenmektedir.
STATİK KARAKTERİSTİKLER
· Doğruluk:
Ölçülen değerin gerçek değere ne kadar yakın olduğunugösterir.Ölçmedeki en büyük parametredir.Doğruluğu ifade etmek üzeremutlak hata, bağıl hata ve bağıl dğruluk tanımları kullanılır.
· Hassasiyet:· Duyarlılık:
Ölçü aletinin girişine uygulanan işaret ile bunun çıkışta oluşturduğubağıntıyı ifade eder. Birden fazla giriş olması halinde bir değişkendışındakiler sabit tutulur. Bu giriş değiştirilerek çıkıştakideğişiklik ölçülür. Çıkış değişikliğinin giriş değişikliğine oranıduyarlılık eğrisinin eğimini verir. Ölçü aletinin duyarlılığı çeşitlidış ve iç etkilerle bozulabilir.Duyarlılık eğimi sabit iken çıkıştaoluşabilecek herhangi bir değişiklik sıfır kayma oluşturur. Bu kaymapozitif veya negatif yönde olabilir. Eğer duyarlılık eğrisinin eğimideğişirse duyarlılık kayması meydana gelir.Doğal olarak ta kaymayabağlı hata oluşur. Ölçü aletleri için daha küçük kademelerin dahaduyarlı olduğunu söyleyebiliriz. Yani bir ampermetrenin 1A’lik kademesi10 A’lik kademesinden daha duyarlıdır.
Voltmetrenin duyarlılığı OHM/VOLT şeklindedir. OHM/VOLT oarnı yüksekolan bir voltmetre daha duyarlıdır. Voltmetrenin duyarlılığı ilekademenin çarpımı giriş direncini verir. Duyarlılığı 100.000 OHM/VOLTolan bir voltmetrenin 0,1 kademesindeki giriş direnci 10KOHm olacaktır.Voltmetre devreye paralel bağlandığından giriş direnci büyük olmasıhalinde devreye olan etkisi az olur. Ampermetre devreye seribağlandığından, bunun iç direnci mümkün olduğu kadar küçük olmasıgerekir.
BU DEĞERLERE DİKKAT ETMEK BİR ELEKTRONİKÇİ İÇİN KAÇINILMAZ PARAMETRELEROLMALIDIR. HASSASİYET REFERANSLARINA DİKKAT EDİLMEZSE ÖZELLİKLE ANALOGÖLÇÜMLERDE HİSSEDİLİR HATALAR YAPILACAK VE HİÇ BİR ZAMAN DOĞRU SONUCAULAŞILMAYACAKTIR…Elektroniksel ölçümlerde böylesi kayıplar hiç birzaman istenmeyen bileşenlerdir.

ÖLÇME YÖNTEMLERİ
Ölçme Yöntemi Ne Demektir ?
Ölçmeler aranan niceliğin bulunması için yapılan bir işlemde, arananniceliğin, ölçülen nicelik arasındaki ilişkiye göre doğrudan, dolaylıyada çoklu olmaktadır.
Ölçmenin Temel İlkeleri
· Bir bilinmeyen
· Bir standart
· Bir karşılaştırma cihazı
· Bir ölçme tekniği
Ölçülen değerle, gerçek değer arasındaki farka ölçmenin hatasıdenilir.Hatasız bir ölçme yapılamayacağından bu siteden yararlanmakisteyen arkadaşların bu hususu bütün çalışmalarında göz önünde tutmasıgerekir.Tabii hatayla, yanlışı karıştırmamak şartıyla….Kullanıcıölçme esnasında aşağıdaki hatalarla karşılaşabilir:
· Kişi Hataları
· Yöntem Hataları
· Ortalama Bağıl Hatalar
· Yapım Hatası
Buraya kadar ölçme işleminin yapılması için temelde nelere ihtiyaçgerektiğini inceledik. Bundan sonra özellikle "HATA" konusu üzerindeduracağız. Hatadan kurtulamıyorsak,bunu en aza indirmek için bazıyöntemler kullanmamız gerekecektir. Bu yöntemler formüller halindeaktarıldığında gerçek ölçme sonucu rahatlıkla bulunabilecektir..Bununiçin;
· Mutlak Hata(deltaX)
· Bağıl Hata(E)
kavramları üzerinde durup, çeşitli örnekleri çözme yoluna gideceğiz.
· Mutlak HatadeltaX=/XG-X/)=(Gerçek değer- Ölçülen değer)
· E=Bağıl hata=(mutlak hata/ölçülen değer)
formüllerini kullanacağız. Bağıl hata; aletin sınıfı ile de bulunabilmektedir.
Ayrıca bağıl hata; E=(S/100)*(XM/X) formülü yardımıyla da bulunabilir.
Buraya kadar açıkladığımız konuları bir örnekle çözmeye çalışalım.
· ÖRNEK:Maksimum ölçme sınırı 200mA olan bir Ampermetrenin sınıfı2,5’dir.Bu ölçme aletiyle 60mA ölçülmek istenirse Mutlak ve Bağıl hatane olur?
· CEVAP: Mutlak hata=(IG-I)= (S*IM/100)=(2,5*200/100)=-+5mA
· CEVAP: Bağıl hata=E= (S/100)*(IM/I)=(5/60)= 0,083= %8,3 Ölçmeninsonucu belirtilirken kullanılacak olan "DELTAX" hatası ölçmenin tahminedilen en büyük hatası olacaktır.
Büt&uuml
;n bunların yanında ölçmede şu unsurlarda önem taşır.
· Doğruluk
· Duyarlılık:Çıkış işaretinin giriş işaretine oranıdır.
· Tutarlılık(Prezisyon): Ölçmelerin kendi aralarındaki tutarlılığı vetekrar edilebilmeleri yada birbirlerine yakınlığı olarak tanımlanır vetesadüfi hatalara bağlıdır.
· Rezolasyon Ölçülen nicelikte meydana gelen ve aletin cevap verebileceği en küçük değişme olarak adlandırılır.
· Ayrılık: Ardı ardına yapılan iki ölçme sonucu arasındaki fark olarak tanımlanır.