Jeotermalenerji kaynakları sıcaklıklarına bağlı olarak başta elektrik üretimiolmak üzere, ağırlıklı olarak ısıtmacılıkta (konut, sera, termal tesisısıtması), endüstriyel uygulamalar, termal turizm-tedavi ve kültürbalıkçılığında kullanılmaktadır.
Türkiye’de bilinen 1000 dolayında sıcak su ve mineralli su kaynağı ile jeotermal kuyu mevcuttur. Sıcaklığı 40°C’nin üzerinde olan jeotermal sahaların sayısı ise 170’dir. Bunların 11 tanesi yüksek sıcaklı saha olup konvansiyonel olarak elektrik üretimine uygundur (Aydın-Germencik (232 ° C), Manisa-Salihli-Göbekli (182 °C), Çanakkale-Tuzla (174 ° C), Aydın-Salavatlı (171 °C), Kütahya-Simav (162 °C), İzmir-Seferihisar (153 °C), Manisa-Salihli-Caferbey (150 °C), Aydın-Yılmazköy ( 142 °C) İzmir-Balçova (136 °C) İzmir-Dikili (130 °C)).
Türkiye’nin neotektoniği – volkanik etkinliği ve jeotermal alanlar
Türkiye’deelektrik üretimine uygun jeotermal alanlardan sadece Denizli-KızıldereSahasında 20 MW gücünde santral kurulmuş olup 12 MW elektrik üretimiyapılmaktadır.
Ülkemizdejeotermal sahalar büyük bir çoğunlukla orta ve düşük sıcaklıklısahalardır ve bilinen jeotermal sahaların %95’i hacim ısıtmauygulamalarına uygundur.
Türkiye’ninmuhtemel jeotermal ısı potansiyeli 31500 MW t olarak tahminedilmektedir. 2005 yılı sonu itibariyle MTA tarafından yapılanjeotermal sondajlara göre muhtemel potansiyelin 2924 MW t ‘ı görünürpotansiyel olarak kesinleştirilmiştir. Türkiye’deki doğal sıcak suçıkışlarının 600 MW t olan potansiyeli de bu rakama dahil edildiğindetoplam görünür jeotermal potansiyel 3524 MW t ulaşmaktadır (MTA).
| TÜRKİYE’DE JEOTERMAL ENERJİNİN MEVCUT DURUMU (2005 Yılı İtibarıyle güncelleştirilmiştir) |
|
| DEĞERLENDİRME | KAPASİTE |
| JEOTERMAL MERKEZİ ISITMA |
103.000 KONUT EŞDEĞERİ (827 MWt  |
| KAPLICA KULLANIMI | 215 KAPLICA (402 MWt |
| TOPLAM DOĞRUDAN ISI KULLANIMI | 1229 MWt |
| ELEKTRİK ÜRETİMİ |
20MWe’lik Denizli-Kızıldere de, Aydın-Salavatlı’da 7,9 MWe Binary Cyclejeotermal elektrik üretim santrali kurulmuş olup Mart 2006’da denemeüretiminne başlamıştır. Aydın-Germencik’te 25/40/(100) MWe kapasiteli jeotermal elektrik üretim santrali yatırımının çalışmaları devam etmektedir. KızıldereJeotermal Santralinin atığı olan 140 °C ‘lik jeotermal sudan 5.5 MWekapasiteli bir jeotermal elektrik santrali kurulması için üretimlisansı alınmıştır. Çanakkale-Tuzla jeotermal alanında 7,5 MWekapasiteli bir jeotermal santral kurulması için üretim lisansıalınmıştır. 10 MWe kapasiteli Simav Jeotermal Elektrik Üretim Santraliproje aşamasındadır.
|
| KARBONDİOKSİT ÜRETİMİ | 120.000 Ton/yıl |
Türkiye’de jeotermal enerji ile ısıtılabilecek potansiyel yerleşim birimlerinin toplamının meydana getirdiği 945 bin konutluk kapasite, sadece şehir ısıtmasına yöneliktir. Sera ve kaplıca ısıtma, soğutma, endüstriyel kullanım, mineral eldesi, balık üretimi v.b. için kullanılan enerji bu değerin dışındadır.
BazıJeotermal kaynaklarımızın yerleşim birimlerine uzaklığı ve küçükyerleşim birimleri olmaları nedeniyle 5 Milyon konut eşdeğeri ısıpotansiyelinin yaklaşık 1 Milyon konutu bugünün şartlarına göre ısıtmaamaçlı olarak değerlendirilebilecektir. Ancak jeotermal sahalara yakınbölgelerde sera ısıtması, endüstriyel kullanım, kaplıca maksatlıkullanım, kimyasal madde üretimi, balık çiftlikleri v.b. kullanımlarıuygulamak mümkündür.
Jeotermal MerkeziIsıtma/soğutmadan arta kalan potansiyelimiz ile de yukarıda adı geçendeğerlendirmeleri gerçekleştirerek potansiyelimiz tam olarakdeğerlendirilebilecektir.
2003yılı sonu itibarıyla jeotermal enerji ile ısıtılan yerleşim birimleriise şöyledir. Gönen 3400 Konut, Simav 3200 Konut, Kırşehir 1800 Konut,Kızılcahamam 2500 Konut, Balçova 11500 Konut, Afyon 4500 Konut, Kozaklı1000 Konut, Sandıklı 2000 Konut, Diyadin 400 Konut, Narlıdere 1500,Salihli 2000 konut (Şekil 1)jeotermal merkezi ısıtma sistemine ilavetentermal tesis ve 565 dönüm sera ısıtması (Şanlıurfa, Balçova vb)
TÜRKİYE’NİN 2010 YILI JEOTERMAL ELEKTRİK ÜRETİM HEDEFİ
– 500 MWe (4 Milyar kWh/Yıl)
TÜRKİYE’NİN TOPLAM JEOTERMAL ELEKTRİK POTANSİYELİ
– 2000 MWe* (16 Milyar kWh/Yıl), destekli hal
K.E: Konut Eşdeğeri
Dünyada jeotermal zenginliği ile yedinci sırada yer alan Türkiye,jeotermal potansiyeli ile toplam elektrik enerjisi ihtiyacının % 5’inekadar, ısıtmada ısı enerjisi ihtiyacının %30’una kadar karşılayabilecektir. Ancak bunların ağırlık ortalaması alındığındaTürkiye enerji (elektrik + ısı enerjisi) ihtiyacının %14’ünükarşılamaya taliptir.
Toplamjeotermal potansiyelimizin (2000 MWe, 31500 MWt) elektrik üretimi,şehir ısıtma, soğutma, sera ısıtma, termal tesis ısıtma, kaplıcakullanımı, kimyasal maddeler üretimi, sanayide kullanım vbuygulamalarda tam değerlendirilmesi ile sağlanacak hedef yıllık netyurtiçi katma değer 20 Milyar USD civarındadır.
Türkiye; jeotermal potansiyeli bakımından, Avrupa’nın 1’nci, Dünyanın7’nci, ülkesi konumundadır. Potansiyel oluşturan alanlar BatıAnadolu’da yoğunlaşmıştır.
Türkiyede Jeotermal Potansiyel Oluşturan Sahaların Yüzde Oranları.
Tablo- 18: Jeotermal Elektrik Üretim Projeksiyonu (Teknik yaklaşım, Tahmini güç)
| Saha Adı | Sıcaklık (0C) | 2010 Tahminleri (MWe) |
2013 Tahminleri (MWe) |
| Denizli-Kızıldere | 200-242 | 75 | 80 |
| Aydın-Germencik | 200-232 | 100 | 130 |
| Manisa-Alaşehir-Kavaklıdere | 213 | 10 | 15 |
| Manisa-Salihli-Göbekli | 182 | 10 | 15 |
| Çanakkale-Tuzla | 174 | 75 | 80 |
| Aydın-Salavatlı | 171 | 60 | 65 |
| Kütahya-Simav | 162 | 30 | 35 |
| İzmir-Seferihisar | 153 | 30 | 35 |
| Manisa-Salihli-Caferbey | 150 | 10 | 20 |
| Aydın-Sultanhisar | 145 | 10 | 20 |
| Aydın-Yılmazköy | 142 | 10 | 20 |
| İzmir-Balçova | 136 | 5 | 5 |
| İzmir-Dikili | 130 | 30 | 30 |
| Toplam | 455 | 550 | |
KAYNAK: ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ