Pilsiz el feneri Yapımı :Bir fener düşünün ki pile ihtiyaç duymuyor

Bir fener düşünün ki pile ihtiyaç duymuyor, pil değiştirme derdi yok veuzun yıllar sonra bile gücünden hiçbir şey kaybetmiyor. Günümüzteknolojisi sayesinde böyle bir fener hayal ürünü olmaktan çıktı.Pilsiz el fenerleri, yurtdışında normal el fenerleri gibi ilgi görmeyebaşladı bile.

Bu yazıda kendi yaptığım pilsiz el fenerinin detaylarındanbahsedeceğim. Pilsiz el fenerinin çalışma şekli diğer fenerlerden birazfarklı. Çalışması için 30 saniye boyunca sallamak gerekiyor. Bu sayede15-20 dakika boyunca parlak bir ışık üretiyor. Yani hareket enerjisiniışığa dönüştüren bir sistem içeriyor aslında.

Fenerin ürettiği enerji Faraday yasasına göre oluşmaktadır. Bilindiğigibi Faraday yasası, değişken manyetik alan içinde hareketsiz duraniletkende gerilim indüklendiğini söyler. Bu yasaya göre fenerin enerjiüretmesi için fenerin içinde güçlü manyetik alan sağlayan neodyummıknatıslar ve gerilim indükleyen bir bobin bulunmaktadır. Ortaya çıkanenerjiyi depolamak için de bir kondansatör kullanılmaktadır.

Fenerin çalışması ile ilgili teori 1830’lu yıllarda Faraday tarafındanverilmiş olsa da, yüksek enerji depolayabilecek küçük boyutlu ve büyükkapasiteli kondansatörlerin yakın zamanda üretilebilmesi sayesinde eldetaşınabilecek boyutta pilsiz el feneri yapmak artık mümkün olmuştur.

Bu fenerde kullanılan kondansatörün kapasitesi 1 Farad’dır. Normalde budeğerde bir kondansatörün çok büyük boyutlu olması gerekir. Örneğinresim 1’de görülen 100 mF kapasiteli kondansatörlerden 10.000 tanesiparalel bağlanacak olursa 1 F’lık kapasite elde edilir. Ancak birimhacme çok geniş yüzey alanı sığdırabilen yeni teknoloji ile çok büyükkapasiteli ve küçük boyutlu kondansatörlerin yapımı mümkün olmuştur.


Resim 1

Resim 2’de çeşitli tip 1F’lık kondansatörler görülmektedir.


resim 2

Fenerde kullanılan diğer önemli elemanmıknatıslardır. Resim 3’de her biri 1cm kalınlığında ve 2cm çapında 1.8Tesla’lık neodyum mıknatıslar görülmektedir. Bu mıknatısların manyetikalanı çok güçlüdür. Fenerde bu mıknatıslardan 3 adet kullanılmaktadır.


Resim 3


Fenerin diğer önemli bir parçası da ışık yayan LED elemanıdır.Kondansatörde depolanan enerjiyi ışığa dönüştürmek için kondansatörçıkışına beyaz bir LED bağlamak gerekiyor. LED kullanılmasının nedeni,az akımla yüksek ışık şiddeti elde etmektir. Günümüzde 5-10mA akımlanormal LED’lerden yüzlerce kat fazla ışık yayan LED’ler üretilmektedir.

Artık, fenerin nasıl yapıldığı konusuna geçebiliriz. Mıknatısınhareketini frenlememesi için fenerin tamamında plastik malzemekullanılmaktadır. Öncelikle, resim 4’deki gibi plastik bir boruhazırlamak gerekiyor. Tesisat malzemesi satan bir yerden dış çapı 32mm,iç çapı 20mm olan plastik borudan 16cm uzunluğunda kestirilir.Mıknatıslar bu ölçüdeki boru içinde rahatça hareket edebilmektedir.Daha sonra borunun ortasındaki 3cm genişliğindeki kısım, tornadainceltilerek dış çapı 23mm’ye kadar düşürülür. Böylece bu kısmasarılacak bobin, boru içinde hareket edecek mıknatısa oldukça yakınolacağından bobinle mıknatıs arasındaki manyetik etkileşim de yüksekolacaktır.


Resim 4

Plastik boru hazırlandıktan sonra boru üzerine 0.25 mm çaplı bakırtelden yaklaşık 1800 sarım resim 5’deki görüldüğü gibi sarılır. Bununiçin yaklaşık 160 metre bakır tel gerekiyor.


Resim 5

Yukarıda bahsedildiği gibi pilsiz el fenerinde kullanılan herelektronik malzeme özel olarak seçilmektedir. Enerji depolamak için1F’lık kondansatör, yüksek bir gerilim indüklemek için neodyum mıknatısve az akımla yüksek ışık sağlayan beyaz LED kullanılmadığı sürece böylebir fenerin yapımı mümkün değildir.

Resim 6’da pilsiz el fenerinin tamamlanmış hali görülmektedir. Fenerinelektronik devresi üst üste yerleştirilmiş 2 bakır plaka üzerine monteedilmiştir. Mıknatıs boru içine yerleştirildikten sonra borunun alt veüst kısmı uygun bir şekilde kapatılmıştır.


Resim 6

Fenerin üzerinde resim 7’de görüldüğü gibi iki tane anahtarbulunmaktadır. Biri (A-K) açma kapatma işini yapar, diğeri (Az-Çok)ışık şiddetini ayarlamak için kullanılır.


Resim 7

Şimdi sıra pilsiz el fenerinin nasıl çalıştığını denemeye geldi.Kondansatörün yeteri kadar dolması için feneri en az 30 saniye boyuncasallamak gerekiyor. Bu sırada anahtarın kapalı olması gerekiyor kiverimli bir şekilde enerji depolanabilsin. Sallama işlemitamamlandığında anahtar A konumuna alınarak LED’in ışık yaymasısağlanır. LED’in parlaklığı resim 8, 9 ve 10’da görüldüğü gibi hayliyüksektir. Fener, karanlık bir odayı aydınlatabilecek kadar ışıkyaymaktadır.


Resim 8

Fener sürekli açık kaldığında yaklaşık 15-20 dakika boyunca ışıkvermektedir. Tabiki LED’in yaydığı ışığın şiddeti zamanla azalmaktadır.Ancak 15 dakika sonraki ışığın şiddeti bile yeteri kadar aydınlatıcıetkiye sahip oluyor. Bu özellik tamamen LED’in kalitesi ve ışık şiddetiile ilgili aslında.


Resim 9

Fener sürekli açık kaldığında yaklaşık 15-20 dakika boyunca ışıkvermektedir. Tabiki LED’in yaydığı ışığın şiddeti zamanla azalmaktadır.Ancak 15 dakika sonraki ışığın şiddeti bile yeteri kadar aydınlatıcıetkiye sahip oluyor. Bu özellik tamamen LED’in kalitesi ve ışık şiddetiile ilgili aslında.


Resim 9

Posted in Uncategorized.

Bir cevap yazın