Kontaktörün Kullanım Sınıfları nelerdir
Kontaktörlerle ilgili IEC 60158-4-1 olarak bilinen uluslararası standart günümüzde
yerini IEC 60947-4-1 satandartına bırakmıştır. Kullanım sınıfları uygulamaya göre kapama
akımını, kesme akımını güç faktörünü belirler. AC kullanım sınıfları alternatif akımla, DC
kullanım sınıfları DC akımla ilgili sınıflardır.
IEC 60158 standartında belirtilen AC, AC2,
AC3, AC4 sınıflarına ek olarak yeni IEC 60947-4-1 standartında AC5 ten AC8 e kadar olan
aydınlatma lambaları, trafolar, kapasitör birimleri ve soğutma kompresörlerini kapsayan yeni
kullanım sınıfları konulmuştur.Kullanma sınıfının doğru tespit edilmesi ve bu sınıfa uygun
olarak seçim yapılması, kontaktörün sağlıklı çalışabilmesi için en önemli noktadır.
Uygulamada karşılaşılan birçok arızanın sebebi kontaktörlerin kullanma sınıfına göre doğru
seçim yapılmasıdır.
Ø AC1 sınıfı: Güç faktörü en az 0,95 olan alternatif akım yüklerini kapsar. Buna
en yaygın örnek olarak ısıtma uygulamaları gösterilebilir.
Ø AC2 sınıfı: Bilezikli asenkron motorların yol alma, ters akımla frenleme ve
adımlı çalışmasını kapsamaktadır. Kapama anında anma akımının 2,5 katı
civarında bir akım kontaklardan geçer. Kontaktör açma anında, kalkış akımını
en çok şebeke gerilimine eşit bir gerilim altında kesebilmelidir. Bu sınıfa uygun
uygulamalara örnek olarak kaldırma ve metalurji uygulamaları gösterilebilir.
Ø AC3 sınıfı: En yaygın uygulama sınıfıdır. Yol aldıktan sonra, çalışmakta iken
devre dışı bırakılan kafesli asenkron motorlarını kapsamaktadır. Kapama
anında, kontaktör kontaklarından motorun anma akımının 5-7 katı olan motor
kalkış akımı geçer. Açma anında, kontaktör, motorun çektiği anma akımını
kesecektir. O anda kontaktör kutupları arasındaki gerilim nominal gerilimim %
20’ si kadardır. Bu kolay bir kesme durumudur. Bu sınıfa örnek olarak
makinelerdeki tüm standart kafesli motorlar ve ek olarak bilezikli asenkron
motorların statoru ve stator kumandası, asansörler, yürüyen merdivenler,
konveyörler, pompalar, vantilatörler, karıştırıcılar, klima cihazları, soğutucular,
vanalar gösterilebilir.
Ø AC4 Sınıfı: Kafesli veya bilezikli motorların kesik çalışma ve ters akımla
frenleme uygulamaları ile ilgilidir. Kontaktör, motorun anma akımının 5…7
katı olan yol alma akımında açar ve kapatır. Düşük hızda kesme zor şartlarda
gerçekleşir. Örnek uygulamalar, baskı makineleri, tel ve kablo makineleri, kesik
çalışmalı takım tezgahları, metalürji, kaldırma, elektrovanalar kavramalar
sıralanabilir.