Hız Regülatörü Kontağı
Hız regülatörü, asansör iniş hızının, nominal değerini %25 kadar aştığı takdirde,
paraşüt tertibatını harekete geçirerek, paraşüt frenini etkiler ve motor enerjisini keser. Hız
regülatörü asansör boşluğunun üst tarafında, makine dairesinde bulunur. Regülatör halatı
kabinin hareketini, regülatör kasnağına iletir. Aşırı hız halinde sıkıştırılan bu halat paraşüt
mekanizmasını harekete geçirir.
Hız regülatörleri genellikle “hız sınırlayıcı” olarak görev
yaparlar. Ancak hız düzenleyen hız regülatörü çeşitleri de yapılmıştır.
Asansör sistemlerinde kullanılan önemli emniyet elemanlarından olan fren ve hız
regülatörünün seçimi, montaj ve bakımı da büyük sorumluluk içermektedir. Hız regülatörü
ve fren tespitinde kabin doğrusal hızı, kabin kapasitesi, ağırlığı, ray ebadı, rayın üretim şekli
(işlenmiş veya soğuk çekilmiş), rayın yağlı-yağsız kullanımı gibi kriterlerin belirlenmesi
gerekir.
EN-81 standardı; 0,63 m/sn. kabin hızına kadar ani etkili fren, 0,63-1,00 m/sn. kabin
hızına kadar tampon etkili fren, 1,00 m/sn. üzerindeki kabin hızlarında da kaymalı fren
kullanma zorunluluğu getirmektedir.
Asansör sistemlerinde frenleri hız regülatörleri tetikler. Tetiklenen frenler, üzerinde
bulunan potansiyel enerjinin (potansiyel enerji genellikle yaylardır) kılavuz raylara baskı
yapmasıyla sistemin istenilen ivme ve mesafede durmasını sağlar.
Hız regülatörü, üst regülatör ve alt regülatör ağırlık makarasından oluşur. Üst
regülatör, sisteminin kontrolsüz hızlarında halatın hareketini durdurmak, alt regülatör ise
halatlarda gerekli olan gerginliği sağlamak için kullanılır. Asansörlerin aşağı ve yukarı
hareketinde EN-81’e göre, regülatör halatlarında minimum 300 N’luk kuvvet
oluşturulmalıdır.
Hız regülatörü, kabin hızının belirlenen hızın % 15 üzerine çıkması durumunda,
emniyet fren donanımını harekete geçiren ünitedir. Hız regülatörünün fonksiyonlarını yerine
getirmesi için kabin bir halat vasıtasıyla bağlanır. Ancak halat kabinin yükünü karşılamakla
yükümlü değildir. Hız regülatörü tablo 1.1’de belirlenen hızlarda dönmelidir. Kabin hızı
aniden artarsa, hız regülatörü devreye girerek (asansörün enerjisini keserek) kabinin
hareketini engellemeye çalışır. Paraşüt sisteminin kontağı da devreye girecektir.