Fırçasız DC(FDC) motorun yapısı,

Motor Yapısı
Fırçasız DC(FDC) motorun yapısı, AC senkron motoruna benzemektedir. Rotor tarafından sağlanan manyetik alan ile stator tarafından sağlanan manyetik alan aynı frekansta döner. Harddisk, CD sürücüler gibi elektronik aygıtlarda kullanılan FDC motolar, üç fazlıdırlar. Yani statoru 3 ayrı sargıdan oluşmaktadır. Mikroişlemci soğutma fanlarında kullanılan motorlar ise 2 fazlıdır. Stator sargıları çok fazlı AC motorlarda olduğu gibi sarılır. AC motorlarından farkı, sargıları sürmek için rotor konumlarının algılanması gerekir. Bu da optik sensör ya da Hall sensörü adı verilen alan etkili sensörlerle sağlanmaktadır.
Rotor, FDC motorlarda statorun içinde olduğu gibi statorun dışına da yerleştirilir. Şekil 1.6’da bir CD sürücüden çıkarılan motorun yapısı görülmektedir. Dâhilî rotor haricî stator yapılı motorlar daha düşük atalet momentine sahiptir.

Stator, birbirine sıkıştırılmış ince çelik plakaların oluşturduğu yarıklara sarılan sargılardan oluşur. Bir ya da daha fazla bobin birbirini dik kesecek şekilde bağlanarak stator çevresine dağıtılmaktadır.
Statora sargılar iki şekilde sarılmaktadır. Üçgen (delta) ve yıldız (Y). Üçgen sarım, üç ayrı sargıyı bir üçgen oluşturacak şekilde birbirine bağlamaktır. Gerilim her bir birleşim noktasına verilir. Yıldız bağlantısı, her üç sargıyı tek bir merkeze bağlar ve gerilim sargıların açıkta kalan uçlarına verilir.
FDC motorlar, birinci sargıya pozitif, ikinci sargıya negatif (GND) enerji verilerek çalıştırılır. Üçüncü sargı bu esnada boşta yani enerjisizdir. Bu prensibe göre yıldız ve üçgen bağlantıların özelliklerini açıklayalım.

Y bağlantısında daima iki sargı seri olarak kullanıldığından manyetik alan daha şiddetlidir. Bu da daha fazla tork, daha düşük hız demektir. Buna karşın gerilim yüksek akım düşüktür.
Delta bağlantısında ise tek bir sargı kullanıldığından düşük gerilimde yüksek akım elde edilir. Bu da beraberinde yüksek hız, düşük tork getirir.
Mikroişlemci fanı gibi iki fazlı motorlarda stator, dört kutuplu olduğu gibi bazı türlerde manyetik akının ölü noktalarını azaltmak için gölge (yardımcı) kutuplar kullanılmaktadır.

Sabit mıknatıslı olan rotorun kutup sayısı iki-sekiz arasında değişmektedir. Rotorda istenen manyetik akı yoğunluğuna bağlı oalrak uygun malzeme seçilir. Çoğunlukla ferritten yapılan mıknatıslar, alaşımlı mıknatıs malzemelere göre ucuz olmasına rağmen daha az manyetik yoğunluk sağlamaktadır. Bugün Neodmiyum(Nd), Samarium-Cobalt (SmCo) ve Neodmiyum-Ferrit-Boron (NdFeB) alaşımından mıkantıslar yapılmaktadır.
Sabit mıknatıslar rotor nüvesine;

Dairesel nüvenin çevresine

Dairesel nüvenin içine dikdörtgen kütükler hâlinde gömülerek

Dairesel nüvenin içine dikdörtgen kütükler hâlinde sokularak
olmak üzere üç şekilde yerleştirilmektedir

Posted in Genel.