Resmî Gazete
16 Temmuz 2007 PAZARTESİ
Sayı : 26584
AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ
MUAYENE YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –(1) Bu Yönetmeliğin amacı, elektrik sayaçlarının tesis edildiği ölçümsisteminde kullanılan akım ve gerilim ölçü transformatörlerininüreticileri ve bunları kullananların görev ve sorumlulukları ile tâbiolacakları yükümlülükleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2– (1) Bu Yönetmelik, elektrik sayaçlarının tesis edildiği ölçümsisteminde kullanılan akım ve gerilim ölçü transformatörlerininuygunluk değerlendirme işlemleri ile damgalanması esaslarını kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik 11/1/1989 tarihli ve 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a)Akım ölçü transformatörü: Sekonder akımı, normal kullanma şartlarındapratik olarak primer akımla orantılı ve uygun bir bağlantı yönündeprimer akımla yaklaşık sıfır derecelik açı kadar faz farkı olan birölçü transformatörünü,
b) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
c)Gerilim ölçü transformatörü: Sekonder gerilimi, normal kullanmaşartlarında pratik olarak primer gerilimle orantılı ve buna göre uygunbağlantı yönünde yaklaşık sıfır derecelik açı kadar faz farkı olan birölçü transformatörünü,
ç) İl müdürlüğü: Sanayi ve ticaret il müdürlüklerini,
d) Kanun: 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununu,
e)Metrolojik etiket: Akım ve gerilim ölçü transformatörlerinin üretimyılı, üreticinin adı, üretim yeri, hangi teknik düzenlemeye göreüretildiğine dair bilgileri, sınıfı, maksimum-minimum çalışmaaralıkları gibi bilgileri ihtiva eden etiketini,
f) Ölçüler mevzuatı : 3516 Sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu kapsamında yürürlüğe konulan mevzuatı,
g)Ulusal tip onay belgesi: 12/11/2004 tarih ve 25641 sayılı ResmiGazete‘de yayımlanan Ölçü ve Ölçü Aletleri Tip Onay Belgesi UygulamaUsul ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında verilen belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Transformatörlerin Muayenesinde Uygulanacak Usul ve Esaslar
Muayene çeşitleri
MADDE 5 – (1) Akım ve gerilim ölçü transformatörleri aşağıdaki muayenelere tabi tutulurlar.
a) İlk muayene,
b) Ani muayene,
c) Şikayetli muayene.
İlk muayene
MADDE 6– (1) İlgili teknik düzenlemesine uygun olarak imal edilen veya ithaledilerek yurda getirilen akım ve gerilim ölçü transformatörlerinin tâbiolduğu muayenedir.
Ani muayene
MADDE 7 -(1) Bakanlık veya il müdürlüğünün gördüğü lüzum veya yazılı ihbarüzerine, akım ve gerilim ölçü transformatörlerinin bulunduğu yerdeyapılan muayenedir. Bu muayenede akım ve gerilim ölçü transformatörükullanıcısına haber verilmez. Akım ve gerilim ölçü transformatörükullanıcısı, muayene için gelen görevliye, muayene işlemleriniyapabilmesi için gerekli yardımı gösterir.
Şikayetli muayene
MADDE 8– (1) Akım ve gerilim ölçü transformatörünün doğru çalışıpçalışmadığını tespit etmek üzere, sahibi veya üçüncü kişilerin yazılıbaşvurusu üzerine yapılan muayenedir. Bu muayenede aşağıdaki hususlararanır.
a) Herhangi bir şikayet üzerine, transformatörün bağlıbulunduğu il müdürlüğü elemanları tarafından, akım ve gerilimoranlarının metrolojik etiketlerde belirtilen değerlere uygun olarakdönüştürmenin yapılıp yapılmadığının kontrolü yapılır.
b)Şikayetli muayenede; önce ölçü transformatörünün söküm raporu kontroledilir. Söküm raporu olmayan ölçü transformatörlerinin muayeneleriyapılmaz.
c) Şikayetli muayenede hata sınırları, ilgili standartta belirtilen değerler alınır.
ç) Transformatörlerin tip onayı olup olmadığına bakılır.
d)Transformatörler elektriksel muayeneye alınmadan önce gözle fizikimuayeneye alınır. Bu muayene sonucunda metrolojik etiketi kopmuş, mühüryerleri ile oynanmış veya müdahale edilmiş olanları elektrikselmuayeneye alınmaz ve bu durum raporda belirtilir.
Standartlar
MADDE 9 -(1) Bu Yönetmeliğin kapsamı içinde bulunan transformatörler hangiteknik düzenlemeye göre üretilmiş ise muayeneler de bu teknikdüzenlemeye göre yapılır.
Muayene giderleri
MADDE 10– (1) Şikayetli ve ani muayene hariç olmak üzere yapılacak olanmuayenelerde 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunuhükümlerine göre tahakkuk ettirilecek yolluklar ile muayenelerdegerekli olan araç ve malzemenin taşıma ücretleri, 3516 sayılı Ölçülerve Ayar Kanununun 19 uncu maddesi uyarınca muayene yapılmak üzeregidilen yerdeki akım ve gerilim transformatörlerinin sahiplerinceödenir.
Denetim ve inceleme
MADDE 11 – (1)Bakanlık; ölçüler mevzuatı hükümlerinin yerine getirilipgetirilmediğini kontrol etmek için, resmi ve özel kuruluşlarınkullandıkları akım ve gerilim ölçü transformatörleri ve bunlara aitevrak ve kayıtları denetlemek ve incelemekle yetkilidir.
Hatalı transformatörler
MADDE 12– (1) Ani muayenelerde, muayene sonunda metrolojik etiket üzerindebelirtilen anma değerleri dışında çalışan transformatörlerin damgalarıiptal edilerek; kullanılmayacak şekilde damgalanıp yetki belgesinesahip tamircilere tamir müsaade fişi ile sevk edilerek transformatörmuayene istasyonunda Bakanlık veya il müdürlüğü elemanları tarafındanyeniden muayeneye tâbi tutulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Transformatörlerin Damgalanmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar
Damgalama
MADDE 13 –(1) Kanun kapsamında bulunan akım ve gerilim ölçü transformatörlerininkullanılabilmesi için yetkililerce damgalanmış olması şarttır.
(2)Gerekli durumlarda damgaya ilave olarak akım ve gerilim ölçütransf
ormatörlerinin sayısı ve metrolojik bilgileri ile ölçüm sonucundaelde edilen diğer bilgileri de içeren bir belge düzenlenebilir.
Metrolojik etiket
MADDE 14– (1) Transformatörlerin üzerinde metrolojik etiket bulunur. Metrolojiketiketi olmayan transformatörler şebekelerde ölçümde kullanılamazlar.Metrolojik etiket üzerindeki bilgilerin tip onay belgesi kapsamındadeğerlendirilmesi ve tip onayı ile bu bilgilerin uygunluğunundoğrulanması gerekir. Bu doğrulama sonucunda uygun olanlar damgalanır.
Damga veya etiketin iptali
MADDE 15– (1) Muayene sonucunda damgalanmış akım ve gerilim ölçütransformatörleri ölçüler mevzuatı hükümlerine uygun bulunmadığıtakdirde, damgaları iptal edilerek kullanımdan men edilir.
Ölçü transformatörleri muayene istasyonları hata payı
MADDE 16– (1) Akım ve gerilim ölçü transformatörleri muayene istasyonları hatapaylarının hesaplanması aşağıdaki formüle göre yapılmalıdır.
|
% Oran hatası = |
test değeri – referans değeri |
x 100 |
|
referans değeri |
test değeri: Test edilen transformatörün sekonder değeri
referans değeri : Etalon transformatörün sekonder değeri
(2) Akım ve gerilim ölçü transformatörleri hata payları teknikdüzenlemesinde belirtildiği şekilde, transformatörlerin sınıfı ileorantılı olduğundan, değerler sınıf 1 için %±1; sınıf 2 için %±2 v.b.şeklinde alınır.
(3) Akım ve gerilim ölçü transformatörlerininprimer ve sekonder vektörleri arasındaki faz farkı (faz kayması) dakikaveya santiradyan olarak ölçülür.
Ölçü transformatörleri muayene istasyonları faaliyeti için gerekli belgeler
MADDE 17 -(1) Ölçü transformatörleri muayene istasyonlarının Bakanlık tarafındanmuayene edilmesinden sonra sicil ve muayene kartı düzenlenir. Sözkonusu istasyonlar yetki belgesi ile işyeri uygunluk belgesi alınmasınımüteakip faaliyetine başlayabilirler.
(2) Transformatör muayeneleri; standartlarda belirtilen yöntemlere uygun olarak, kalibre edilmiş etalon cihazlar ile yapılır.
Kullanımda olan akım ve gerilim ölçü transformatörleri
MADDE 18– (1) Şebekede kullanılan ve doğru çalıştığı anlaşılan akım ve gerilimölçü transformatörlerinin kullanımına devam edilir. Arızalı ve müdahaleedildiği anlaşılan akım ve gerilim ölçü transformatörleri kullanımdanmen edilirler.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2008 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.