Akım ve Gerilim Ölçü Transformatörleri Muayene Yönetmelği
Resmî Gazete
16 Temmuz 2007 PAZARTESİ
Sayı : 26584
AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ
MUAYENE YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 -(1) Bu Yönetmeliğin amacı, elektrik sayaçlarının tesisedildiği ölçümsisteminde kullanılan akım ve gerilim ölçütransformatörlerininüreticileri ve bunları kullananların görev vesorumlulukları ile tâbiolacakları yükümlülükleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, elektrik sayaçlarının tesis edildiğiölçümsisteminde kullanılan akım ve gerilim ölçütransformatörlerininuygunluk değerlendirme işlemleri ile damgalanmasıesaslarını kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik 11/1/1989 tarihli ve 3516 sayılı Ölçüler veAyar Kanununun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a)Akım ölçü transformatörü: Sekonder akımı, normal kullanmaşartlarındapratik olarak primer akımla orantılı ve uygun bir bağlantıyönündeprimer akımla yaklaşık sıfır derecelik açı kadar faz farkı olanbirölçü transformatörünü,
b) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
c)Gerilim ölçü transformatörü: Sekonder gerilimi, normalkullanmaşartlarında pratik olarak primer gerilimle orantılı ve bunagöre uygunbağlantı yönünde yaklaşık sıfır derecelik açı kadar faz farkıolan birölçü transformatörünü,
ç) İl müdürlüğü: Sanayi ve ticaret il müdürlüklerini,
d) Kanun: 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununu,
e)Metrolojik etiket: Akım ve gerilim ölçü transformatörlerininüretimyılı, üreticinin adı, üretim yeri, hangi teknik düzenlemeyegöreüretildiğine dair bilgileri, sınıfı, maksimum-minimumçalışmaaralıkları gibi bilgileri ihtiva eden etiketini,
f) Ölçüler mevzuatı : 3516 Sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu kapsamında yürürlüğe konulan mevzuatı,
g)Ulusal tip onay belgesi: 12/11/2004 tarih ve 25641 sayılıResmiGazete‘de yayımlanan Ölçü ve Ölçü Aletleri Tip Onay BelgesiUygulamaUsul ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında verilen belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Transformatörlerin Muayenesinde Uygulanacak Usul ve Esaslar
Muayene çeşitleri
MADDE 5 – (1) Akım ve gerilim ölçü transformatörleri aşağıdaki muayenelere tabi tutulurlar.
a) İlk muayene,
b) Ani muayene,
c) Şikayetli muayene.
İlk muayene
MADDE 6- (1) İlgili teknik düzenlemesine uygun olarak imal edilen veyaithaledilerek yurda getirilen akım ve gerilim ölçü transformatörlerinintâbiolduğu muayenedir.
Ani muayene
MADDE 7 -(1) Bakanlık veya il müdürlüğünün gördüğü lüzum veya yazılıihbarüzerine, akım ve gerilim ölçü transformatörlerinin bulunduğuyerdeyapılan muayenedir. Bu muayenede akım ve gerilim ölçütransformatörükullanıcısına haber verilmez. Akım ve gerilim ölçütransformatörükullanıcısı, muayene için gelen görevliye, muayeneişlemleriniyapabilmesi için gerekli yardımı gösterir.
Şikayetli muayene
MADDE 8- (1) Akım ve gerilim ölçü transformatörünün doğruçalışıpçalışmadığını tespit etmek üzere, sahibi veya üçüncü kişilerinyazılıbaşvurusu üzerine yapılan muayenedir. Bu muayenede aşağıdakihususlararanır.
a) Herhangi bir şikayet üzerine, transformatörün bağlıbulunduğu ilmüdürlüğü elemanları tarafından, akım ve gerilimoranlarının metrolojiketiketlerde belirtilen değerlere uygun olarakdönüştürmenin yapılıpyapılmadığının kontrolü yapılır.
b)Şikayetli muayenede; önce ölçü transformatörünün söküm raporukontroledilir. Söküm raporu olmayan ölçü transformatörlerininmuayeneleriyapılmaz.
c) Şikayetli muayenede hata sınırları, ilgili standartta belirtilen değerler alınır.
ç) Transformatörlerin tip onayı olup olmadığına bakılır.
d)Transformatörler elektriksel muayeneye alınmadan önce gözlefizikimuayeneye alınır. Bu muayene sonucunda metrolojik etiketi kopmuş,mühüryerleri ile oynanmış veya müdahale edilmiş olanlarıelektrikselmuayeneye alınmaz ve bu durum raporda belirtilir.
Standartlar
MADDE 9 -(1) Bu Yönetmeliğin kapsamı içinde bulunan transformatörlerhangiteknik düzenlemeye göre üretilmiş ise muayeneler de buteknikdüzenlemeye göre yapılır.
Muayene giderleri
MADDE 10- (1) Şikayetli ve ani muayene hariç olmak üzere yapılacakolanmuayenelerde 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı HarcırahKanunuhükümlerine göre tahakkuk ettirilecek yolluklar ilemuayenelerdegerekli olan araç ve malzemenin taşıma ücretleri, 3516sayılı Ölçülerve Ayar Kanununun 19 uncu maddesi uyarınca muayeneyapılmak üzeregidilen yerdeki akım ve gerilim transformatörlerininsahiplerinceödenir.
Denetim ve inceleme
MADDE 11 – (1)Bakanlık; ölçüler mevzuatı hükümlerinin yerinegetirilipgetirilmediğini kontrol etmek için, resmi ve özelkuruluşlarınkullandıkları akım ve gerilim ölçü transformatörleri vebunlara aitevrak ve kayıtları denetlemek ve incelemekle yetkilidir.
Hatalı transformatörler
MADDE 12- (1) Ani muayenelerde, muayene sonunda metrolojik etiketüzerindebelirtilen anma değerleri dışında çalışan transformatörlerindamgalarıiptal edilerek; kullanılmayacak şekilde damgalanıp yetkibelgesinesahip tamircilere tamir müsaade fişi ile sevk edilerektransformatörmuayene istasyonunda Bakanlık veya il müdürlüğü elemanlarıtarafındanyeniden muayeneye tâbi tutulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Transformatörlerin Damgalanmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar
Damgalama
MADDE 13 -(1) Kanun kapsamında bulunan akım ve gerilim ölçütransformatörlerininkullanılabilmesi için yetkililerce damgalanmışolması şarttır.
(2)Gerekli durumlarda damgaya ilave olarak akım ve gerilimölçütransformatörlerinin sayısı ve metrolojik bilgileri ile ölçümsonucundaelde edilen diğer bilgileri de içeren bir belge düzenlenebilir.
Metrolojik etiket
MADDE 14- (1) Transformatörlerin üzerinde metrolojik etiket bulunur.Metrolojiketiketi olmayan transformatörler şebekelerde ölçümdekullanılamazlar.Metrolojik etiket üzerindeki bilgilerin tip onaybelgesi kapsamındadeğerlendirilmesi ve tip onayı ile bu bilgilerinuygunluğunundoğrulanması gerekir. Bu doğrulama sonucunda uygun olanlardamgalanır.
Damga veya etiketin iptali
MADDE 15- (1) Muayene sonucunda damgalanmış akım ve gerilimölçütr
ansformatörleri ölçüler mevzuatı hükümlerine uygunbulunmadığıtakdirde, damgaları iptal edilerek kullanımdan men edilir.
Ölçü transformatörleri muayene istasyonları hata payı
MADDE 16- (1) Akım ve gerilim ölçü transformatörleri muayeneistasyonları hatapaylarının hesaplanması aşağıdaki formüle göreyapılmalıdır.
% Oran hatası = test değeri – referans değeri
________________________________________ x 100
referans değeri
test değeri: Test edilen transformatörün sekonder değeri
referans değeri : Etalon transformatörün sekonder değeri
(2) Akım ve gerilim ölçü transformatörleri hata paylarıteknikdüzenlemesinde belirtildiği şekilde, transformatörlerin sınıfıileorantılı olduğundan, değerler sınıf 1 için %±1; sınıf 2 için %±2v.b.şeklinde alınır.
(3) Akım ve gerilim ölçü transformatörlerininprimer ve sekondervektörleri arasındaki faz farkı (faz kayması) dakikaveya santiradyanolarak ölçülür.
Ölçü transformatörleri muayene istasyonları faaliyeti için gerekli belgeler
MADDE 17 -(1) Ölçü transformatörleri muayene istasyonlarının Bakanlıktarafındanmuayene edilmesinden sonra sicil ve muayene kartı düzenlenir.Sözkonusu istasyonlar yetki belgesi ile işyeri uygunluk belgesialınmasınımüteakip faaliyetine başlayabilirler.
(2) Transformatör muayeneleri; standartlarda belirtilen yöntemlere uygun olarak, kalibre edilmiş etalon cihazlar ile yapılır.
Kullanımda olan akım ve gerilim ölçü transformatörleri
MADDE 18- (1) Şebekede kullanılan ve doğru çalıştığı anlaşılan akım vegerilimölçü transformatörlerinin kullanımına devam edilir. Arızalı vemüdahaleedildiği anlaşılan akım ve gerilim ölçü transformatörlerikullanımdanmen edilirler.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2008 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.
16 Temmuz 2007 PAZARTESİ
Sayı : 26584
AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ
MUAYENE YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 -(1) Bu Yönetmeliğin amacı, elektrik sayaçlarının tesisedildiği ölçümsisteminde kullanılan akım ve gerilim ölçütransformatörlerininüreticileri ve bunları kullananların görev vesorumlulukları ile tâbiolacakları yükümlülükleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, elektrik sayaçlarının tesis edildiğiölçümsisteminde kullanılan akım ve gerilim ölçütransformatörlerininuygunluk değerlendirme işlemleri ile damgalanmasıesaslarını kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik 11/1/1989 tarihli ve 3516 sayılı Ölçüler veAyar Kanununun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a)Akım ölçü transformatörü: Sekonder akımı, normal kullanmaşartlarındapratik olarak primer akımla orantılı ve uygun bir bağlantıyönündeprimer akımla yaklaşık sıfır derecelik açı kadar faz farkı olanbirölçü transformatörünü,
b) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
c)Gerilim ölçü transformatörü: Sekonder gerilimi, normalkullanmaşartlarında pratik olarak primer gerilimle orantılı ve bunagöre uygunbağlantı yönünde yaklaşık sıfır derecelik açı kadar faz farkıolan birölçü transformatörünü,
ç) İl müdürlüğü: Sanayi ve ticaret il müdürlüklerini,
d) Kanun: 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununu,
e)Metrolojik etiket: Akım ve gerilim ölçü transformatörlerininüretimyılı, üreticinin adı, üretim yeri, hangi teknik düzenlemeyegöreüretildiğine dair bilgileri, sınıfı, maksimum-minimumçalışmaaralıkları gibi bilgileri ihtiva eden etiketini,
f) Ölçüler mevzuatı : 3516 Sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu kapsamında yürürlüğe konulan mevzuatı,
g)Ulusal tip onay belgesi: 12/11/2004 tarih ve 25641 sayılıResmiGazete‘de yayımlanan Ölçü ve Ölçü Aletleri Tip Onay BelgesiUygulamaUsul ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında verilen belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Transformatörlerin Muayenesinde Uygulanacak Usul ve Esaslar
Muayene çeşitleri
MADDE 5 – (1) Akım ve gerilim ölçü transformatörleri aşağıdaki muayenelere tabi tutulurlar.
a) İlk muayene,
b) Ani muayene,
c) Şikayetli muayene.
İlk muayene
MADDE 6- (1) İlgili teknik düzenlemesine uygun olarak imal edilen veyaithaledilerek yurda getirilen akım ve gerilim ölçü transformatörlerinintâbiolduğu muayenedir.
Ani muayene
MADDE 7 -(1) Bakanlık veya il müdürlüğünün gördüğü lüzum veya yazılıihbarüzerine, akım ve gerilim ölçü transformatörlerinin bulunduğuyerdeyapılan muayenedir. Bu muayenede akım ve gerilim ölçütransformatörükullanıcısına haber verilmez. Akım ve gerilim ölçütransformatörükullanıcısı, muayene için gelen görevliye, muayeneişlemleriniyapabilmesi için gerekli yardımı gösterir.
Şikayetli muayene
MADDE 8- (1) Akım ve gerilim ölçü transformatörünün doğruçalışıpçalışmadığını tespit etmek üzere, sahibi veya üçüncü kişilerinyazılıbaşvurusu üzerine yapılan muayenedir. Bu muayenede aşağıdakihususlararanır.
a) Herhangi bir şikayet üzerine, transformatörün bağlıbulunduğu ilmüdürlüğü elemanları tarafından, akım ve gerilimoranlarının metrolojiketiketlerde belirtilen değerlere uygun olarakdönüştürmenin yapılıpyapılmadığının kontrolü yapılır.
b)Şikayetli muayenede; önce ölçü transformatörünün söküm raporukontroledilir. Söküm raporu olmayan ölçü transformatörlerininmuayeneleriyapılmaz.
c) Şikayetli muayenede hata sınırları, ilgili standartta belirtilen değerler alınır.
ç) Transformatörlerin tip onayı olup olmadığına bakılır.
d)Transformatörler elektriksel muayeneye alınmadan önce gözlefizikimuayeneye alınır. Bu muayene sonucunda metrolojik etiketi kopmuş,mühüryerleri ile oynanmış veya müdahale edilmiş olanlarıelektrikselmuayeneye alınmaz ve bu durum raporda belirtilir.
Standartlar
MADDE 9 -(1) Bu Yönetmeliğin kapsamı içinde bulunan transformatörlerhangiteknik düzenlemeye göre üretilmiş ise muayeneler de buteknikdüzenlemeye göre yapılır.
Muayene giderleri
MADDE 10- (1) Şikayetli ve ani muayene hariç olmak üzere yapılacakolanmuayenelerde 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı HarcırahKanunuhükümlerine göre tahakkuk ettirilecek yolluklar ilemuayenelerdegerekli olan araç ve malzemenin taşıma ücretleri, 3516sayılı Ölçülerve Ayar Kanununun 19 uncu maddesi uyarınca muayeneyapılmak üzeregidilen yerdeki akım ve gerilim transformatörlerininsahiplerinceödenir.
Denetim ve inceleme
MADDE 11 – (1)Bakanlık; ölçüler mevzuatı hükümlerinin yerinegetirilipgetirilmediğini kontrol etmek için, resmi ve özelkuruluşlarınkullandıkları akım ve gerilim ölçü transformatörleri vebunlara aitevrak ve kayıtları denetlemek ve incelemekle yetkilidir.
Hatalı transformatörler
MADDE 12- (1) Ani muayenelerde, muayene sonunda metrolojik etiketüzerindebelirtilen anma değerleri dışında çalışan transformatörlerindamgalarıiptal edilerek; kullanılmayacak şekilde damgalanıp yetkibelgesinesahip tamircilere tamir müsaade fişi ile sevk edilerektransformatörmuayene istasyonunda Bakanlık veya il müdürlüğü elemanlarıtarafındanyeniden muayeneye tâbi tutulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Transformatörlerin Damgalanmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar
Damgalama
MADDE 13 -(1) Kanun kapsamında bulunan akım ve gerilim ölçütransformatörlerininkullanılabilmesi için yetkililerce damgalanmışolması şarttır.
(2)Gerekli durumlarda damgaya ilave olarak akım ve gerilimölçütransformatörlerinin sayısı ve metrolojik bilgileri ile ölçümsonucundaelde edilen diğer bilgileri de içeren bir belge düzenlenebilir.
Metrolojik etiket
MADDE 14- (1) Transformatörlerin üzerinde metrolojik etiket bulunur.Metrolojiketiketi olmayan transformatörler şebekelerde ölçümdekullanılamazlar.Metrolojik etiket üzerindeki bilgilerin tip onaybelgesi kapsamındadeğerlendirilmesi ve tip onayı ile bu bilgilerinuygunluğunundoğrulanması gerekir. Bu doğrulama sonucunda uygun olanlardamgalanır.
Damga veya etiketin iptali
MADDE 15- (1) Muayene sonucunda damgalanmış akım ve gerilimölçütr
ansformatörleri ölçüler mevzuatı hükümlerine uygunbulunmadığıtakdirde, damgaları iptal edilerek kullanımdan men edilir.
Ölçü transformatörleri muayene istasyonları hata payı
MADDE 16- (1) Akım ve gerilim ölçü transformatörleri muayeneistasyonları hatapaylarının hesaplanması aşağıdaki formüle göreyapılmalıdır.
% Oran hatası = test değeri – referans değeri
________________________________________ x 100
referans değeri
test değeri: Test edilen transformatörün sekonder değeri
referans değeri : Etalon transformatörün sekonder değeri
(2) Akım ve gerilim ölçü transformatörleri hata paylarıteknikdüzenlemesinde belirtildiği şekilde, transformatörlerin sınıfıileorantılı olduğundan, değerler sınıf 1 için %±1; sınıf 2 için %±2v.b.şeklinde alınır.
(3) Akım ve gerilim ölçü transformatörlerininprimer ve sekondervektörleri arasındaki faz farkı (faz kayması) dakikaveya santiradyanolarak ölçülür.
Ölçü transformatörleri muayene istasyonları faaliyeti için gerekli belgeler
MADDE 17 -(1) Ölçü transformatörleri muayene istasyonlarının Bakanlıktarafındanmuayene edilmesinden sonra sicil ve muayene kartı düzenlenir.Sözkonusu istasyonlar yetki belgesi ile işyeri uygunluk belgesialınmasınımüteakip faaliyetine başlayabilirler.
(2) Transformatör muayeneleri; standartlarda belirtilen yöntemlere uygun olarak, kalibre edilmiş etalon cihazlar ile yapılır.
Kullanımda olan akım ve gerilim ölçü transformatörleri
MADDE 18- (1) Şebekede kullanılan ve doğru çalıştığı anlaşılan akım vegerilimölçü transformatörlerinin kullanımına devam edilir. Arızalı vemüdahaleedildiği anlaşılan akım ve gerilim ölçü transformatörlerikullanımdanmen edilirler.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2008 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.