ALTERNATİF AKIM MOTORLARI
Bu motorların asenkron tipleri standartbir aygıt olmuştur. Senkron tipleriyse, büyük güç gerektiren yerlerdekullanılabilir.
Alternatif akım motorları iki gruptatoplanabilir: asenkron motorlar (indüksiyon motorları) ve senkron motorlar.Bütün bu motorların temel ilkesi, metalden yapılmış bir kütlenin, döner birelektromanyetik alan yardımıyla sürüklenmesine dayanır.
Bu iki grup motorlarda da eksenli ikiarmütür bulunur: bunların ilki olan stator sabit, ikincisi rotorsahareketlidir. Senkron motorun statoru asenkron motorun statoruyla aynı şekildeve aynı yapıdadır; birbirinden vernikle yalıtışmış manyetik saçlardan oluşanbir bilezik biçimindedir; bu saçların üzerindeki yivlere üç fazlı akımlarlabeslenen bir sargı sarılmıştır.
Bir senkron motorda manyetik alanı,rotorun sargısını besleyen bağımsız bir doğru akım yaratır; burada rotorunçalışma hızı vardır. Bu tip motorların başlıca yetersizliği, rotorun kendibaşına harekete geçmemesi sorunudur. "Özsenkron" denen motorlarda,rotorun sargısı yerine sabit mıknatıslar kullanılır.
Asenkron motorun çalışması oldukçafarklıdır: rotorun sargısı çok fazladır ve rotora yalnız statordan kaynaklanantek alan akım indükler. Rotor başka hiçbir enerji kaynağına bağlı değildir.Dönme hızı ne olursa olsun (ilk çalışmada bile), mekanik bir kuvvet çiftisağlar; düzenli çalışma sırasında bu hız senkron hızından (yani döner alanhızından) farklıdır; bu hız farkı motorun üzerindeki yüke bağımlıdır.
Sincap kafesli motorlarda sargı,yapraklı bir rotorun yivlerine yerleştirilmiş bakır veya aleminyum çubuklardanoluşur; bu yapı basit, sağlam ve ucuzdur. Bu tip motorlar, imalat sanayiinde,pompaların ve vantilatörlerin çalıştırılmasında veya ambalajlamada çok yaygınolarak kullanılan standart aygıtlardır. Bu aygıtlar artık, mikro işlemciyledenetlenen frekans dönüştürücüsü sayesinde doğru akım motoruyla rekabetedebilecek güçtedir.
Gücü 10 megawatta kadar çıkabilen doğruakım motoru (1), çok hassas ayarları mümkün kılan güç değiştiricisininbasitliğiyle üstünlük sağlamıştır. En önemli olumsuzluğu ise üstünde sürtünenfırçalar nedeniyle aşınan ve kıvılcım üreten bir kolektörünün bulunmasıdır.Sincap kafesli üç fazlı asenkron motor (2), sağlam, basit ve ucuz olmasınedeniyle sanayide yaygın olarak kullanılır. Başka hiçbir güç kaynağına bağlıolmayan rotoru, dönme hızı herne olursa olsun bir kuvvet çifti üretir. Amadönme hızı da statik bir frekans dönüştürücüyle ayarlanabilir. Nominal hızıdakikada 58,5 devir olan 12 MW’lik bu senkron motor (4), Belçika’da Sidmarçelik fabrikasında sıcak hadde makinesini çalıştıran ve tirostorlararacılığıyla alternatif akımla beslenen iki dev motordan biridir. Hadde dizisiiçine giren