1.) TRAFOYU ISLETMEYE ALMADAN ÖNCE YAPILACAK ISLEMLER
1.1) Yag kaçagi olup olmadigi kontrol edilmelidir. Yag kaçagini gidermek için;
A) Nakliye ve indirme esnasindaki sarsintilardan civatalarda gevseme olabilir, bu durumda contalardan yag sýzabilir. Baglanti elemanlarini kontrol ediniz. Busingleri tutan civatalara fazla kuvvet uygulamayiniz, busingler çatlayabilir.
B) Nakliye esnasinda çarpma, delinme gibi hasarlar olusmus ve yag kaçagi giderilemiyor ise tedarikçi firmanýz ile temasa geçiniz.

1.2) Yag genlesme deposundaki yag seviyesini kontrol ediniz. Depo yan yüzünde bulunan yag seviye göstergesinde 20°C seviyesi isaretlenmistir. Ortam sicakligina bagli olarak yag seviyesi isaretin biraz üstünde ve altinda olabilir. Yag seviyesi normalden düsük ise deponun üzerindeki kapagi açarak transformatörün etiketinde belirtilen cinste rutubeti alinmis tedarikçi firmanizdan alacaginiz trafo yagi ilave ediniz. ilave edilecek yag kullanýmdan önce test edilmelidir. Depoya normalden fazla yag koymayiniz. Aksi takdirde çalisma esnasinda transformatör ýisinacaktir. Genlesen yag depodan çikabilir.
1.3) Transformatörde hava kurutucusu (slicagel kabi) bulunmuyor ise yag genlesme deposu kapaginin içinde bulunan contayi çikariniz. Aksi takdirde transformatör hava alamayacagi için zaman ile tankta deformasyon olabilir, transformatörünüz hasar görebilir. Kapak içinden çikan contayi ortasindan delerek transformatör üzerinde uygun bir yerde muhafaza ediniz. Transformatörün herhangi bir sebep ile nakliyesi gerektiginde contayi tekrar kapak içine takarak nakliye esnasindaki sarsintilardan dolayi yag genlesme deposundaki yagin disariya çikmasini önleyecektir. Ayrica transformatörün ihtiyaç disi olmasi durumunda stoklarinizda bekletilirken yine kapak contasinin takilmasi sarttir.

1.4) Busingleri gözle kontrol ediniz. Kirik veya çatlak var ise degistiriniz.
1.5) Ark boynuzlarinin araliklarini kontrol ediniz, bozulmussa araliklari uçlari birbirine bakacak sekilde ayarlayiniz
1.6) Transformatör 6 aydan uzun süre stoklarinizda beklemis ise yagi nem almis olabilir. Yag numunesini test ettiriniz. (Yag numune alimi için Trafo yag analizi sayfasina bakiniz)
1.7) Transformatörde hava kurutucusu, bucholz röle, çift kontakli termometre gibi koruyucu teçhizatlar bulunuyor ise gerekli talimatlara göre cihazlarin kontrolünü yapiniz.
1.8) Transformatör kapali ortamda çalisacak ise tabanda ve yukarida hava giris ve çikisini saglayacak uygun boyutlarda açikliklar bulunmasi ve havalandirilmasini saglayiniz.
1.9) Transformatör boyasinin bozulmus kisimlari varsa bu kisimlari temizleyiniz ve boyayiniz.

2.) ISLETMEYE ALMA
2.1) Kademe anahtarini transformatörün etiketi üzerinde bulunan bilgilerden yararlanarak orta gerilim voltajýniza uygun pozisyona getiriniz. Kademeyi ayarlamak için yapilacak islemler kademe anahtari basliginin üzerinde yazilidir. Kademe anahtari çevirme basligina büyük kuvvetler uygulamayinýz. Kademe degistirme islemini mutlaka transformatör enerjisizken yapiniz.
2.2) Transformatörün koruma sisteminin akim degerlerini ve kesme sürelerini kontrol ediniz.
2.3) Topraklama direnci ve baglantilarini kontrol ediniz.
2.4) Transformatörü yüksüz olarak devreye aliniz. Bosta çikis gerilimlerini kontrol ediniz. Transformatörü kademeli olarak yükleyiniz.
3.) PERIYODIK KONTROLLER
3.1) Yilda en az bir kere 1. Bölümde belirtilen kontrolleri yapiniz. Yag analizi sayfamizdaki talimatlara göre yag numunesini alarak test ettiriniz. Elektrik baglantilari gevsek ise iyice monte ediniz.
3.2) Transformatör yedek parça ihtiyaciniz için transformatör etiket degerlerini bildirerek tedarikçi firmaya basvurunuz.
4.) TRANSFORMATÖR KORUYUCU DONANIMLAR
A) GENEL – Bucholz röle transformatör yagi içinde olusacak gazlara bagli olarak ikaz yada açma sinyali veren koruyucu röledir. Bucholz rölesi asagida belirtilen arizalarda islem görür.
1) Sargi kisa devrelerinde,
2) Sargi ile nüve arasi kisa devrelerde,
3) Gerilim tasiyici elemanlarinin kendi aralarindaki atlamalarinda,
4) Gerilim tasiyici elemanlarindan kazan, kapak ve nüveye olan atlamalarda,
5) Hatali iletken baglamalari ve kopmalarinda,
6) Yaga hava girmesi veya gaz olusmasinda,
7) Yag eksilmesinde.
B) TEST ve AYAR – Bucholz röle isletmeye alinmadan önce asagida belirtildigi sekilde kontrol edilmelidir.
1) Röle üzerinde ok isareti genlesme kabi tarafini gösterecek sekilde olmalidir.
2) Röledeki havanin çikmasi için üst kapakta bulunan test basligi sökülüp yag çikincaya kadar açik tutulur.
3) Baglantý sekli kontrol edilir.
4) Bucholz röle kontaklarinin çalismasini kontrol etmek için test butonunun kapagini çikariniz ve bu butona yavas yavas bastiriniz.Rölenin önce alarm, sonra açma kumandasi vermesi gerekir.
5) Bucholz rölede gaz toplanmasi halinde gazin yanici olup olmadigini üzerine egilmeden alev yaklastirarak kontrol ediniz. Yanici gaz transformatör içinde ariza oldugunu gösterir. Bu durumda transformatöre tekrar enerji uygulamayiniz ve tedarikçi firmanizla temasa geçiniz. Yanici olmayan gaz ise büyük ihtimalle transformatör içinde sikisan havadir. Transformatör çalismaya devam edebilir. Mümkün ise bucholz rölede biriken gazi analiz ettiriniz.
6) Röle kontaklarinin tasiyabilecekleri en yüksek akim degerleri röle üzerinde bulunan etikette yazilidir. Bu degerleri asmayiniz.
4.2) ÇIFT KONTAKLI TERMOMETRE
Alarm ve açma ibrelerinin ayari veya elektrik baglantilarinin kontrolü için termometrenin önündeki kapagi ve cami çikariniz.
Alarm ve açma kontaklarinin akim tasima kapasitelerini asmamak için yardimci röle kullaniniz. Termometre sondasina bagli boruya keskin dönüs yaptýimayiniz. Termometre cebine bir miktar yag ilave ediniz.
4.3) HAVA KURUTUCULARI
A) GENEL – Hava kurutucusu, hava kurutma maddesi (slicagel) doldurulan cam kap ve yag çanagindan olusmaktadir. Transformatörlerde kullanilan hava kurutuculari transformatörlerin büyüklüklerine, yag hacimlerine ve çalisacagi ortamin nem derecesine göre imal edilir. Hava kurutma maddesi slicagel; kimyasal olarak nötr hale getirilmis, çok iyi nem alma özelligine sahip, sert, kuru oldugu zaman koyu mavi renkte, nem aldikça pembelesen bir maddedir.
B) KONTROL ve BAKIM – Transformatörün nakliyesi sirasinda yagin slicagel maddesine bulasmamasi için, yag haznesi bos olarak gönderilir. Transformatör isletmeye alinmadan önce yag çanagi isaretli seviyeye kadar transformatör yagi ile doldurulur. Slicagelin yaglanmamasina dikkat edilmelidir. Yaglanan slicagel siyah renk alir ve nem alma özelligini kaybeder. Slicagelin 3/4 ‘ü pembelestiginde degiþmesi gerekir.
5.) BUSINGLER
Transformatörlerde macunsuz, üzeri sirlanmis, seramik busingler kullanilir. Üst kapaga conta ile yag sizdirmaz bir sekilde monte edilmistir. Transformatör devreye alinacagi zaman busing tijinin somunu gevsetilerek tij 5mm kadar busing içine

itilir, biriken hava varsa disariya çikmasi saglanir. Yag sizmaya basladigi anda somunlar tekrar iyice monte edilir ve sizan yag temizlenir.
A)BUSING DEGISTIRME ISLEMININ YAPILMASI (EHIL MESLEK ELEMANI TARAFINDAN)
Businglerin çatlama, kirilma gibi nedenlerden dolayi degismesi gerekebilir.
1) Önce transformatör yagi kapak alti seviyesine kadar temiz ve kuru bir kaba bosaltilir, hava almayacak sekilde muhafaza edilir.
Bu sekilde alinan yag tekrar kullanilabilir.
2) Busingin somunlarini ve busing basligini sökünüz, busingi çikariniz. Bu esnada transformatör içerisine yabanci madde kaçmasini önleyiniz.
3) Busingle kapak arasýndaki contayi degistiriniz. Diger contalari da kontrol ederek gerekiyor ise degistiriniz.
4) Yeni busing basligini ve somunlarini takiniz.
5) Tiji izolatör içinde yuvasina yerlestiriniz. Busing somunlarini ve basligini takarak monte ediniz.
6) Transformatörün yagini tamamlayiniz.
7) Üstteki somunlari biraz gevseterek busingin içine biriken havayi bosaltiniz.
KAYNAK: ELKIMA