Stroboskobik (Göz Yanılması) Olayı nedir

Stroboskobik (Göz Yanılması) Olayı
Tanımı
Alternatif akım devrelerinde çalışan her lamba alternatif akımın periyodik
karakteristiğine uygun olarak değişen bir ışık akısı verir. 50 Hz’lik bir alternatif akımda ışık
saniyede 100 kez sıfır değeri ile en büyük değer arasında değişir. Floresan lambalar ile dönen
makinelar aynı fazda çalışıyorlarsa, floresan lambasının ışığı altında bulunan dönen
makineler insana duruyor veya ters dönüyor gibi görünür. Diğer bir etkisi ise, görüş alanı
içinde bulunan hareket eden bir cismin hareketi sıçramalı gibi görünür. Bu iki etkiye
stroboskobik etki denir.

Oluş Nedeni
Floresan fosforların verdiği ışık daha sürekli bir özelliğe sahiptir ve akımın değişmesi
sırasında ışık akısı fazla değişmemektedir. Bu özellik lambadan lambaya değişir.
Stroboskobik etki mavi ışıklı lambalarda çok belirli, beyaz ışıklı lambalarda daha az
belirlidir. Flemanlı lambalarda da bir miktar stroboskobik etki vardır.

Önleme Yöntemleri
Makineler ile bunların hareket eden parçalarının aydınlatılmasında ve bu gibi
makinelerin çalıştığı işletme yerlerinin aydınlatılmasında ışıksal görüntü yanılmalarını
(storoboskobik etkileri) önlemek için örneğin, uygun lamba seçme, faz kaydırıcı
kondansatörlü dekalörlü balast kullanma ya da üç fazlı besleme gibi tedbirler alınmalıdır.
Floresan tüplü tesislerde bir yerin aydınlatılması için alternatif akımla çalışan birden
fazla tüp kullanıldığında ışıksal görüntü yanılmaları en az olacak biçimde dekalörlü balast ya
da çok fazlı bir besleme biçimi kullanılması salık verilir.
Bir lamba olarak devreye bağlanan floresan lambaların stroboskobik etkisini azaltmak
çok güçtür. Fakat aynı bant içinde iki veya daha fazla floresan lamba var ise veya floresan
lambalar birbirine çok yakın olarak yerleştirilmiş ise, bir lambanın akımını diğerine göre faz
bakımından kaydırmakla stroboskobik etki azaltılabilir. İki lambalı bantlarda bu iş
lambalardan birinin balastına bir kondansatör bağlamak ve akımın fazını 90º kaydırmakla
sağlanabilir. Böylece bir lamba en çok ışık verirken diğeri az ışık verici duruma geçmektedir.
Atölyelerin aydınlatmasında floresan lamba kullanıldığında aynı bant içinde bulunan
lambalar değişik fazlardan beslenmelidir.

Posted in Genel and tagged , , , , .