Özel Servo Motorlar Nelerdir

Servomotorlar, AC ve DC motorların özel bir hâlidir. Klasik motorlarda hız ve konum kontrolü yapılmak istensin. Hız ve konum bilgilerini sağlayan geribesleme ünitelerinin (encoder, takometre) motor miline haricî olarak bağlanması ve motordan alınan sinyallerin işlenmesi gerekir. Servomotorlarda ise geribesleme üniteleri motor gövdesi ile tümleşiktir. Buna göre servomotorlar hız ve konum kontrolü için gerekli donanımı üzerinde barındıran AC ya da DC motorlardır.
Hassas konumlama ve hız ayarının olması istenen otomasyon sistemlerinde kullanılması zorunludur. Bunu sağlamak için servomotorlar:


Aşırı ısınma olmadan geniş bir hız aralığında çalışabilir.

Sıfır hıza yakın değerlerde uzun süre çalışabilir.

Yükü, konumunda tutabilmek için yeteri kadar tork sağlayabilir.
Servomotorların yapısı üzerinde yeteneklerini artırmak için bazı değişiklikler yapılmıştır. Bunlar:

Motorun manyetik alanını kuvvetlendirmek için rotor, klasik motorlara göre ince çaplı fakat uzun yapılır. Bu, motorun kalkması, durması ve ters dönmesi için atalet kuvvetlerini azaltır.

Servomotorlarda dâhilî olarak bulunan fan motorların aşırı ısınmasını önler. Fan, klasik motorlarda motor miline takılır ve motor döndükçe fan hava üfler. Servomotorlarda fan, motor milinden bağımsız olarak sabit bir güç kaynağı tarafından beslenir ve azami dönme hızında mütemadiyen hava üfler.

Geri besleme ünitesi, motor gövdesine tümleşik yapılmıştır. Nadir durumlarda geri besleme üniteleri ayrık olur ve yüke bağlanır.

Servomotorların kullanıldığı sistemlere servo sistem ya da servo mekanizmalar denir. Modern sistemlerde dört tip servomotor kullanılmaktadır. Bunlar:

İndüksiyon motor esasına dayanan AC servomotor (PM tip)

Senkron motor esasına dayanan fırçasız AC servomotor (SM tip)

Fırçalı DC motor esasına dayalı DC servomotor

Fırçasız DC motor esasına dayalı fırçasız DC servomotor
Her servomotor, üreticisi tarafından geliştirilmiş sürücüsü (servo amplifier) ile beraber satılır. Servosürücü, motordan gelen hız bilgisini değerlendirerek motoru sürer. Servosürücüye de motoru sürmek için gerekli hız ve konum parametreleri bir denetleyiciden (PLC ve konum denetleyici, bilgisayara takılan hareket kontrol kartları, bağımsız programlanabilen hareket denetleyiciler) verilir.

Mekanizmalar 5 modulünde klasik DC motorlarla ilgili bilgi verilmişti. Fırçalı DC motor esasına dayalı DC servomotorda genelde hız kontrolü yapılır ve geribesleme ünitesi olarak takometre kullanılır. Takometre konusu ilerde anlatılacaktır. Bu bölümde fırçasız DC servomotorların esası olan fırçasız DC motorları göreceğiz.

Posted in Genel.