OSİLOSKOP KULLANIMINA AIT TEMEL BILGILER
Elektriksel işaretlerin ölçülüp değerlendirilmesinde kullanılan aletleriçinde en geniş ölçüm olanaklarına sahip olan osiloskop, işaretin dalgaşeklinin, frekansının ve genliğinin ayni anda belirlenebilmesini saglar.
Elektriksel işaretlerin ölçülüp değerlendirilmesinde kullanılan aletleriçinde en geniş ölçüm olanaklarına sahip olan osiloskop, işaretin dalgaşeklinin, frekansının ve genliğinin ayni anda belirlenebilmesini saglar.
Çalısması, hareket halindeki elektronların yorungelerinin bir elektrikalan içerisinden geçerken sapmaları temel prensibine dayanır. Katodışın tüpündeki saptırma plakaları adı verilen düzlemsel levhalara uygunpotansiyellerde gerilimler uygulanarak olusturulan elektrik alanlar,plakalar arasindan geçen elektronları (elektron demetini) saptırarakfosfor ekrana çarptığı noktanin yerini değiştirir. Bu noktanın konumusaptırma plakalarina uygulanan gerilimin ani degeri ve dalga seklinebagli olarak degisecek ve ekranda isikli bir cizgi olusacaktir.
Osiloskop devreye daima paralel baglanir. Çok yuksek olan ic direncinedeniyle seri baglanmasi halinde olcum yapilmak istenen devreden akimakmasini engelleyecektir. Akim dalga sekillerini incelemek icin akiminaktigi devreye kucuk degerli bir direnc (olcum direnci, sont direnc)seri baglanarak uclarinda dusen gerilimin dalga sekli incelenir. Biromik direncte icinden akan akim ve uclarinda dusen gerilimin dalgasekilleri ve fazlarinin ayni olduklari goz onune alinarak ve ohm kanunugeregi V=I.R bagintisi da goz onunde tutularak akim incelenir. Dikkatedilmesi gereken nokta, kullanilan direncin degerinin devre akimini cokfazla sinirlamayacak kadar kucuk secilmesi (genellikle akima bagliolarak 10
ile 200 miliohm arasi) ve gucunun bu akima dayanabilecek kadar buyuk olmasidir.
Osiloskop calistirildiktan sonra bir kac dakika isinmasi beklenir. Buesnada timebase komutatorunun ortalarda birkonumda(ornegin 5mS/div)olmasi iyi olur. Eğer bu sürenin sonunda ekranda ışıklı çizgibelirmediyse;
Parlaklik (Intensity) potansiyometresi yeterince acik degildir. Saatyonune tam turunun 3/4 u kadar cevrilmelidir. Çizgi belirdikten sonraparlaklık yine bu duğme yardımı ile istenilen şekilde ayarlanabilir.Hala çizgi belirmediyse;
Xpos ve Ypos dugmeleri ile oynanarak çizgi ekran üzerine düşürulmeye calisilir. Sonuc olumsuzsa;
•AT/NORM TRIGGER anahtari AT konumuna getirilir ve yukaridaki islemler tekrarlanir.
•Isikli cizginin parlakligi ayarlandiktan sonra gerekiyorsa netligi de
FOCUS dugmesi yardimiyla saglanir.
Isikli cizgi ekranda belirdikten sonra Y INPUT girisine (osiloskop cokkanalli ise Y1 girisine) bir prob takilir. Gunumuzde butun problardaBNC tipi konnektorler (fisler) kullanilmaktadir. Bu fisler yerlerineturtulduktan sonra dis taraflarindaki hareketli kisim saat yonunde birmiktar cevrilerek kilitlenir. Problar X1, X10 ve X100 olmak uzerebirkac cesittir. Bir prob uzerindeki bir anahtar yardimi ile hem X1 hemde X10 ozelligi gosterebilir. X1 tipi problarda olculen isaret oldugugibi osiloskoba uygulanir. X10 ve X100 tipleri ise sirasiyla isareti 10ve 100 kez zayiflatip osiloskoba gonderir. X10 veya X100 tipi bir probkullanilmadan once asagidaki sekilde kompanze edilmelidir.
Prob, osiloskop uzerindeki kare dalga uretecine baglanir ve uzerindekiayar vidasi, ekranda koseleri duzgun bir kare dalga gorulene kadarcevrilir. Bu islemden sonra hatasiz bir olcum yapmak mumkundur. X1 tipiproblarin bu isleme ihtiyaci yoktur.
Hatalı Hatalı Doğru
Osiloskopla Gerilim Ölçülmesi
Ekrandaki isaretin genligi Y (dusey) ekseninde olculur. Genlik, ilkonce ekran uzerindeki kareler cinsinden belirlenir. Daha sonraVOLTS/DIV giris zayiflaticisi komutatorunun uzerindeki isaretingosterdigi deger ile kare sayisi carpilarak gerilimin gercek degeribelirlenir. Bu esnada eger varsa kesintisiz genlik ayar dugmesi “cal”konumunda veya saat istikametinin tersi yonunde en sona kadar cevrilmisolmalidir. Eger zayiflaticili ( X10 veya X100) bir prob kullaniliyorsazayiflatma katsayısıda hesaba katilmalidir.Osiloskobun hassasiyetiVOLTS/DIV komutatorunu saat yonunde cevirerek arttirilir.
Modern osiloskoplarda frekans yerine periyod olculmektedir. Periyodolcumleri X (yatay) ekseninde yapilir. Dalga seklinin bir periyodunun Xekseni yonundeki uzunlugu kareler sayilarak belirlenir. Daha sonraTIMEBASE komutatorunun gosterdigi deger (S/div, mS/div ya da S/div)ile kare sayisi carpilarak isaretin periyodu belirlenir. Eger varsakesintisiz TIMEBASE ayar dugmesi “cal” konumunda veya saatistikametinin tersi yonunde en sona kadar cevrilmis olmalidir.Kullanilan prob (X1, X10 veya X100) zaman olcumlerini etkilemez.
alıntıdır.