Osiloskop Kullanımı Hakkında Bilgi

Cuma, 13 Temmuz 2007

Farklı kullanım alanlarına geçmeden önce, kısaca tanımını yapmak gerekirse osiloskop elektronikçiler (ve müzisyenler) arasında saygı gören bir ölçü aletidir. Osiloskop sayesinde devremizi test edebilir, eğer bir yerinde sorun varsa sinyal şekillerine bakarak bunları gidermek için fikir yürütebiliriz.

Osiloskopun en önemli parçası ise görünü birimi olan CRT (katod ışınlı tüp) dir. CRT televizyonlarımızda, monitörlerimizde, atm makinelerinde her yerde karşımıza çıkar.

Elektronikçiler aslında pek boş zamanları olmasa da çoğu kişiye “boş iş“ olarak gelebilecek şeylerle uğraşmaktan büyük zevk duyarlar. Örneğin bir osiloskop ekranında tenis oynamak bakış açısına göre bugünkü oyunların atası olarak görülebilir ya da “boş iş”.

Diğer boş işlerde şöyle sıralanabilir:

1. Kameradan osiloskoba görüntü aktarımı (TV-to-Scope Converter):

Kameranın kompozit video çıkışından osiloskoba görüntü aktarmak için kullanılan yöntemin temelinde zamanlama ve tarama bilgilerini uygun formata çevirmek yatar. 555 bu iş için uygundur. Bunun dışında LM1881 entegresi de kompozit video sinyalinden yatay ve dikey tarama sinyallerini ayırarak osiloskoba uygulanması gereken üç farklı sinyali elde edebiliriz. Birincisi y girişi için dikey tarama, ikincisi x girişi için yatay tarama ve z girişinden parlaklığı ayarlayabilmek için kompozit videonun kendisini. LM1881 den alınan yatay ve dikey tarama sinyallerini gerekli rampa sinyallerine çevirmek için iki adet 555 kullanılır. 555 lerin çıkışına bağlanan iki adet 1M lik dirençlerle 555 lere bağlı kondansatörlerin şarj ve deşarj sürelerini ayarlayarak osiloskop ekranına kameradan elde edilen görüntüler aktarılır.

2. Ekran kartından görüntü aktarımı (VGA-to-Scope Converter):

VGA çıkışında tüm sinyaller ayrı uçlarda olduğundan görüntü sinyallerinden tarama sinyallerini ayırmak için LM1881 gibi ek bir entegreye ihtiyaç duyulmamaktadır. Devrenin yaptığı iş basit olarak RGB videoyu Z girişine ve tarama sinyallerini de X ve Y girişine uygulamaktır. RGB video önce siyah beyaza çevrilir ve buffer ve inverter şeklinde çalışan TL082 ler üzerinden Z girişine uygulanır. Senkronizasyon sinyalleri testeredişi sinyalleri tetiklemek için darbe üretir. 555 ler raster oluşturmak için tarama sinyallerini üretir. Dikey tarama üretici 75Hz lik, yatay tarama ise 35KHz lik rampa sinyalleri oluşturur.

Baskı devreler için not: çizimler bana aittir, birincisi çalışıyor ama ikincide sorun olabilir devre çalışmadı.

3. Ses kartından grafik oluşturma:

Ses kartları çok iyi birer DAC dırlar, bu özelliklerini kullanarak osiloskop ekranında şekil oluşturabiliriz.

Buradan bulabileceğiniz program gerekli ses dalgalarını üreterek çıkış üretmektedir. Üretilen iki sinyalin faz farklarından yararlanarak istediğimiz şekilleri oluşturabiliriz. Programa herhangi bir vektör çizim programından çizilmiş şekiller aktarılabilir.

4. PIC 16F877 ile yazı yazma:

Osiloskop ekranında çeşitli karakterler oluşturmak için bir PIC 16f877 ve iki tane DAC kullanılabilir ve Basic dilinde bir program yazarak çeşitli şekil ve harfler oluşturulabilir. DAC lar yardımıyla elektron ışını yazmak
istenilen harflerin izleri boyunca hareket ettirilir.

5. Vektör tabanlı tenis oyunu (Vector-based Pong on an Oscilloscope ):

Edmond Lau tarafından 8051 ile gerçekleştirilmiştir. Oyun çubuklarının hareketi için potonsiyemetreler kullanılır. Buradan gelen aanalog sinyaller ADC de dijitale çevrildikten sonra mikroişlemciye gider. Mikroişlemcide oyun çubuklarının yeri ve topun yeri hesaplanarak DAC üzerinden osiloskop girişlerine bağlanır. Ayrıca ses çıkışı da oluşturularak topun duvara çarpma sesleri de oluşturulmuştur. Oyun osiloskpun XY modunda kullanılmasıyla çalışmaktadır. Bu giriş sayesinde osiloskobun giriş kanallarından biri yatay konumu diğeri ise dikey konumu kontrol ederek vektör tabanlı grafik oluşturmayı mümkün kılmaktadır. Başka bir ifadeyle XY modunda grafik oluşturmanın temelinde faz kaydırma ve iki farklı dalga şeklinin kullanılması yatar. Videosu buradan izlenebilir.