Kesit ve Akım Yoğunluğuna Göre İletkenden Geçen Akım Miktarının Hesaplanması

Kesit ve Akım Yoğunluğuna Göre İletkenden Geçen Akım Miktarının
Hesaplanması
Bir elektrik fenerinin pili 4,5 Volt, bir oyuncak treni işleten gerilim 15 Volt,
evlerimizdeki elektrikli aygıtları çalıştıran gerilim 220 Volt’tur. Elektrik akımının niteliğini
belirtme konusunda sadece çalışma gerilimini bilmemiz yeterli değildir. Örneğin, bir
şelalenin 10 metre yüksekliğe sahip olduğunu söylemek yeterli değildir. 10 metre
yükseklikten ne kadar suyun düştüğünü bilmek de gerekir. 10 metre yükseklikten çok az bir
su dökülebileceği gibi düşen su çok da olabilir.

Elektrik akımında çalışma geriliminden başka, akım yoğunluğunu da bilmek gerekir.
Volt değeri yüksek, amper değeri düşük bir akımı evin çatısından düşen az bir suya
benzetebiliriz.
Volt değeri düşük, amper değeri yüksek bir akımı da az meyilli bir arazide akmakta
olan büyük bir ırmağa benzetebiliriz.
Akarsular nasıl iş görürlerse; örneğin barajlarda elektrik santralleri yardımıyla elektrik
enerjisi üretiminde kullanılırlarsa, elektrik akımı da lambaları yakarak, motorları döndürerek,
ısıtıcıları çalıştırarak insanlara çeşitli faydalar sağlar.
Kullandığımız suyu kaynağından evimize getirirken borular kullanılır. Bu borular
suyun akış hızına ve miktarına göre değişik çaplarda olmaktadır. Elektrik akımı da üretildiği
kaynaktan en son çalıştıracağı cihaza kadar iletken kablolar ile taşınır. Bu iletken kablolar
kullanıldığı ortamın sıcaklığına, çalıştıracağı cihazın gücüne göre değişen kalınlıklarda yani
kesitlerde olabilir. Bunların tüm özellikleri hesaplamalar sonucu belirlenerek Türk
Standartları Enstitüsü tarafından ülke genelinde standart bir şekle getirilmiştir. Bu
hesaplamaları ilerideki modüllerde ayrıntılı olarak göreceksiniz.
Belirlenen standartlar Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği olarak bu meslek ile
uğraşanların kanunu olmuştur.

Kullanacağınız cihazın gücü ve ortam şartlarına göre iletken kablolarınızı hazırlanan
tablolardan seçebilirsiniz. Kabloların kalınlığı beslediği cihazların çektiği güce göre
belirlenir. Eğer kablo kalınlığı yetersiz olursa ısınma ve dolayısıyla yangın riski olacaktır.
Daha kalın kablo kullanmak da mümkündür.
Dikkat: Aynı hat üzerinde mutlaka aynı kalınlıkta kablo kullanmak gerekir.
Cihazların güç ve çalıştıkları gerilim değerlerini ise üzerlerinde bulunan etiketlerden
alabilirsiniz.

Aşağıdaki tablolar muhtelif firmaların kullanım kılavuzlarından alınmış olup, sizlere
fikir vermesi açısından verilmiştir.
No İletkenin Döşenme Biçimi En Küçük
Kesit mm2
1 Sabit ve korunmuş olarak döşenmiş iletkenler 1,5
Bağlama tesislerinde ve dağıtım tablolarında kullanılan iletkenler
2,5 A’e kadar 0,5
2,5 A ile 16 A arasında 0,75
2
16 A’in üzerinde 1,0
İzolatörler üzerinde açıkta döşenmiş iletkenler
İstinat noktaları arasındaki açıklık
20 metreye kadar 4
3
20 metre ile 45 metre arasında 6
4 Lamba duya bağlantı iletkenleri 0,75
Yapı içindeki donanma lambalarında
Donanma duyu ile fiş arasındaki iletkenler 0,75 5
Lambalar arasındaki iletkenler 0,75
Tablo 3.1: Elektrik iç tesislerinde kullanılacak bakır iletken kesitleri