BİR FAZLI MOTORLAR
Çok geniş kullanma sahası olan küçük motorlar bir fazlı olarak yapılırlar. Bir fazlı motorlar genellikle bir beygir ve daha küçük güçte olurlar. Evlerde kullanılan elektrikli cihazların motorları bir fazlıdır. Birçok işyerlerinde,çiftliklerde,bürolarda çok değişip tipte ve güçte bir fazlı motorlar kullanılır.
Bir fazlı motor çeşitleri şunlardır.
*Üniversal motor (seri motor)
*Yardımcı sargılı motor
*Yardımcı kutuplu (gölge kutuplu)motor
*Relüktans motor
*Repülsiyon motor
*Küçük senkron motor
1-ÜNİVERSAL ( SERİ ) MOTORLAR
Üniversal motor doğru akım eri motoruna benzer. Statoru saç paketlerinden çıkıntılı kutuplu olarak yapılmış kutuplara kutup bobinleri yerleştirilmiştir. Rotor doğru akım makinesi endüvisi gibidir. Saç parçalarından yapılmıştır.
Çalışma prensibi;
Üniversal motora bir fazlı alternatif EMK uyguladığımızda statordaki kutup bobinlerinden ve endüvi sargılarından alternatif akım geçer. kutup bobinlerinden geçen akım manyetik alan meydana getirir kutupların meydana getirdiği manyetik alanın içinde bulunan endüvi sargılarından akım geçince”manyetik alan içinde bulunan bir iletkenden akım geçtiğinde,iletken manyetik alanın dışına doğru itilir” prensibine göre endüvi oluklarındaki iletkenler itilir, endüvi dönmeye başlar.
2-YARDIMCI SARGILI MOTORLAR
Bir fazlı endüksiyon motorların içinde en büyük güçte yapılan ve en fazla kullanılan yardımcı sargılı asenkron motorlardır.
Yardımcı sargılı motoru statoru üç fazlı asenkron motorun statoru gibidir. Stator oluklarında90 derece faz farkı olarak ana sargı ve yardımcı sargı yerleştirilmiştir. Ana sargı kalın telden fazla sarımlı olarak sarılmıştır.
Özellikleri;
Yardımcı sargılı motorların, kondansatörsüz, starta kondansatörlü,devamlı çalışmada ve yol vermede kondansatörlü,çift kondansatörlü olmak üzere çeşitli tipleri vardır.
3-YARDIMCI( GÖLGE )KUTUPLU MOTORLAR
Yapımı en ucuz ve en basit olan motorlarda biri de yardımcı kutuplu motorlardır. Bu motorlar çok küçük güçten 0,15 hp ye kadar yapılırlar.
Bu motorlarda statorlar çıkıntılı kutuplu olarak saç paketlerinden yapılırlar. Kutupların birer kenarlarında yarık açılmış ve buraya bakır halkalar takılmıştır. Çıkıntılı kutuplara bobinler yerleştirilir. Yardımcı kutuplu motorun stator sargılarına 1fazlı alternatif EMK uyguladığımızda sargılardan sinüsoidal akım geçer. Bu akım dalgalı bir manyetik akı meydana getirir. Stator sargılarından geçen akım yön değiştirince, manyetik akıda akıma bağlı olarak yön değiştirir.
Özellikleri;
*Yardımcı kutuplu motorların kalkınma momentleri düşüktür.
*Yardımcı kutuplu motorların aşırı yük kapasiteleri çok düşüktür.
*Yardımcı kutuplu motorların verimleri düşüktür.
4-RELÜKTANS MOTORLAR
Relüktans motorlar yapılış bakımından yardımcı sargılı motorlara benzerler.
relüktans motorun çalışması yardımcı kutuplu motorun çalışmasına benzer.
Özellikleri;
Relüktans motoru da endüksiyon motorudur. Çünkü rotora enerji indüksiyon yolu ile iletilir.
Relüktans motorların kalkınma momentleri yardımcı kutuplu motorlardan daha düşüktür. Bu motorların aşırı yük kapasiteleri ve verimleri yardımcı kutuplu motorlar gibi çok düşüktür.
5-REPÜLSİYON MOTORLAR
Repülsiyon motorların statorları yardımcı sargılı motorların veya üç fazlı Asenkron motorların statorlarına benzer yalnız ana sargısı olan bir yardımcı sargılı motorun statoru ,repülsiyon motorun statorundan hiçbir farkı yoktur repülsiyon motorların statoruna yerleştirilen bir fazlı sargı yardımcı sargılı motorlarda olduğu gibidir.
Kullanıldığı yerler;
Repülsiyonstartlı asenkron motorlar yüksek kalkınma momenti istenen yerlerde kullanılır.
Repülsiyonstartlı asenkronmotorlar1,5hpve daha küçük güçte yapılırlar.
6-KÜÇÜK SENKRON MOTORLAR
Çok küçük güçte olan(1/100hp den küçük)bu motorlar iki tipte yapılırlar.
*Relüktans Senkron motor
*Histerezis Senkron motor