Aşırı Akım Röleleri Tanımı Ve Çalışması Nasıldır

Aşırı Akım Röleleri Tanımı Ve Çalışması Nasıldır
Tanımı Ve Çalışması
Aşırı akımların elektrik motorlarına vereceği zararları önlemek için kullanılan
elemanlara, aşırı akım rölesi denir. Elektrik devrelerinde kullanılan sigortalar da koruma
görevi yapar. Ancak çalışma karakteristikleri nedeniyle elektrik motorlarını koruyamaz.

Aşırı akım röleleri motorlara seri olarak bağlanır. Yani aşırı akım rölesinden geçen
akım, motorun şebekeden çektiği akımdır. Çalışma anında motor akımı kısa bir süre için
normal değerinin üzerine çıkarsa, bu aşırı akım motora zarar vermez. Aşırı akımın motordan
sürekli olarak geçmesi motor için sakınca yaratır. Çünkü uzun süre geçen aşırı akım,
motorun sıcaklık derecesini yükseltir ve motor sargıları yanar. Bu nedenle kısa süreli aşırı
akımlarda aşırı akım rölesinin çalışıp motoru devreden çıkarmaması gerekir. Motorun yol
alma anında kısa süre çektiği aşırı akım, bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Böyle geçici
durumlarda rölenin çalışması, geciktirici bir elemanla önlenir.
Herhangi bir nedenle motor fazla akım çektiğinde, aynı akım aşırı akım rölesinden de
geçeceğinden, aşırı akım rölesinin kontağı açılır. Açılan kontak, motor kontaktörünün
enerjisini keser. Böylece motor devreden çıkar ve yanmaktan korunmuş olur. Üzerinden
geçen fazla akım nedeniyle atan bir aşırı akım rölesi, röle üzerinde bulunan butona basılarak
kurulur. Yalnız aşırı akım rölesini kurmadan önce, rölenin atmasına neden olan arızayı
gidermek gerekir. Bazı aşırı akım röleleri devre açıldıktan belirli bir süre sonra otomatik
olarak normal konumlarına döner. Bazı aşırı akım röleleri de üzerlerinde bulunan bir vida ile
hem otomatik, hem de elle kurma konumuna dönüştürülebilir.
Bir fazlı alternatif akım veya doğru akım devrelerinde, aşırı akım rölesi yalnız bir
iletken üzerine konur. Üç fazlı devrelerde genellikle her faz için bir aşırı akım rölesi
kullanılır. Bazen de yalnız iki fazın üzerine birer aşırı akım rölesi konur. Güç devresinde
kullanılan aşırı akım röleleri daha çok bir kontağı kumanda eder. Bazen de her aşırı akım
rölesinin ayrı bir kontağı olur.
Çeşitleri
Ø Manyetik aşırı akım röleleri: Motor akımının manyetik etkisiyle çalışan aşırı
akım rölelerine, manyetik aşırı akım rölesi denir.
Ø Termik aşırı akım röleleri: Motor akımının yarattığı ısının etkisiyle çalışan aşırı
akım rölelerine, termik aşırı akım röleleri denir.
Ø Elektronik aşırı akım rölesi

Seçimi
Aşırı akım röleleri, koruma yaptıkları devrelerin nominal çalışma akım değerlerine
uygun olarak seçilmelidir. Devrenin akımından daha küçük akım değerlerinde seçilecek
olursa, devrenin normal çalışmasına müsaade etmeden devreyi açacaktır. Devrenin
akımından daha büyük akım değerlerinde seçilecek olursa, devre herhangi bir nedenle aşırı
akım çektiğinde, devreyi açmayacak ve devrenin zarar görmesine neden olacaktır. Bu
nedenle aşırı akım rölesi seçilirken devre akımına uygun olmasına dikkat edilmelidir.

Standart Akım Değerleri
Aşırı akım rölelerinin akım değerleri firmalara göre bir miktar değişim gösterir.
Aşağıdaki tabloda bazı firmalara göre akım ayar sahaları verilmiştir. Aşırı akım rölesinin
akım değerleri seçilirken motorun nominal akım değerine dikkat edilmeli ve aşırı akım
rölesinin akım değeri motor nominal çalışma akım değerinden standart bir kademe yukarı
olmalıdır.

Posted in Genel.