Alternatörlerin Yüklü Çalışma Deneyi (Dış Karekteristiği)
Alternatörün dış karakteristikleri, sabit ve anma (etiket) devrinde döndürülen
alternatörün uyartım akımı (Iu) ve güç katsayısı (Cos φ) sabitken, yük akımı (Iy) ile
alternatör uç gerilimi (U) arasındaki bağıntıyı veren eğrilere Dış karakteristik eğrileri denir.
Deney genellikle omik-indüktif ve kapasitif yükler için ayrı ayrı yapılır. Ayarlı (reaktansı
değiştirilebilen) indüktif ve kapasitif yükler bulmak zor olacağından güç katsayısı belli olan
(Cos φ=0,8 gibi) farklı yükler kullanılır.
Ø Deneyin Bağlantı Şeması
Deney bağlantı şemasında,
W1/W2 Watmetreleri: Alıcıların çektikleri gücü.
Cosφmetre: Deney boyunca sabit kalacak güç katsayısını.
Voltmetre: Fazlar arası gerilimi.

Ampermetre: Alternatörden çekilen faz akımını, göstermektedir.
(S) ve (S1) şalterleri kapatılıp alternatörün omik yük ile kademe kademe
yüklendiğini düşünelim. Alternatörden çekilen yük akımı arttıkça uç geriliminde düşme
görülecektir (Şekil 2.25).

Şekil 2.25: Alternatörlerin yüklü çalışma deneyi için gerekli bağlantı şeması
Ø Deney İşlem Basamakları
· Deney bağlantı şemasına göre bağlantıyı yapınız. (Şekil 2.25)
· Alternatörü, uyartım devresi açıkken normal devir sayısında döndürünüz.
· Uyartım dinamosunun gerilim vermesini sağlayınız.
· Uyartım devresi dirençleri ayarlanarak alternatörün normal gerilim
vermesini sağlayınız.
· Alternatör yük direnci ile normal yük akımına kadar yükleyiniz. Bu
durumdayken gerilimi ve devri, makinenın normal değerlerine
ayarlayınız.
· Uyartım akımı değiştirilmeden bütün yükleri kaldırarak boştaki gerilimi
okuyunuz.
· Alternatörü tekrar, kademe kademe yükleyerek, her yük değişiminde U
ve Iy değerlerini alınız.
· Aldığınız değerleri alınan değerler tablosuna kaydediniz.
· Yükleme işlemine tam yükün 1,2 katına kadar devam ediniz.
· Devre enerjisini keserek deneyi bitiriniz.
Alternatörlerin yüklü çalışma deneyinde; kapasitif yükte gerilim artmakta,
endüktif yükte ise omik yükten daha fazla gerilim düşümü olmaktadır.

Sonuç
Hatırlanacağı gibi gerilimin düşme nedenleri:
Ø Endüvi etkin direnci (Re)
Ø Kaçak reaktans (XL)
Ø Endüvi reaksiyonudur (Xa)
Endüvi reaksiyonu ve kaçak reaktans
toplamları yerine senkron reaktans (Xs)
yazılabiliyordu.Eğrilerden anlaşılacağı gibi sabit
devir, uyartım akımı ve güç katsayılarında en çok
gerilim düşümü indüktif yüklerde meydana
gelmektedir. Kapasitif yüklerde ise uç gerilimi
anma değerinin üstüne çıkar. Yandaki grafikte,
çeşitli yüklerdeki alternatör dış karakteristikleri
gösterilmiştir.

Şekil 2.26: Alternatörün dış karakteristik eğrileri