Alternatörlerin Paralel Bağlama Deneyi ve Yüke İştirakı nasıldır
Deneyin Amacı: Alternatörleri paralel bağlamak ve yük aktarımını sağlamak.
Teorik Bilgiler:
Dinamoları (D.A. generatörlerini ) paralel bağlamak için, bunların gerilim ve
polaritelerinin aynı olması gerekir. Buna karşılık senkron generatörleri (Alternatörleri)

paralel bağlarken çıkış gerilimlerinin, gerek genliğinin gerekse polaritelerinin belli bir
frekansta devamlı değiştiği unutulmamalıdır. Bu sebepten, alternatörler paralel bağlarken
aşağıdaki şartlar mutlaka sağlanmalıdır;
Ø Çıkış gerilimleri eşit olmalı
Ø Frekansları eşit olmalı
Ø Çıkış gerilimleri aynı fazda olmalıdır.
Bu şartlar sağlandığında, alternatörler senkronize edilmiş demektir. Üç fazlı iki
alternatörü senkronize etmek için yapılması gereken işlemler aşağıda sırasıyla anlatılmıştır.
Ø Deneyin Bağlantı Şeması

Şekil 2.29: Senkron generatörleri senkronlama ve paralel bağlama deney bağlantısı

Ø Deney İşlem Basamakları
· G1 alternatörünün, santralin ana baralarına belli frekans ve gerilimde
enerji verdiğini farzedelim.
· Paralel bağlanacak G2 alternatörünün, G1 alternatörü ile senkronize
edildiğini kabul ediyoruz. G2 alternatörünün hızını istenen frekans elde
edilinceye kadar yükseltiniz. Aynı zamanda, G2 alternatörünün
gerilimini, alan reostası yardımı ile G1 alternatörünün gerilimine eşit
olacak şekilde ayarlayınız.
· G2 alternatörünün üç faz çıkış geriliminlerinin, G1 alternatörünün
gerilimleriyle aynı fazda olması için; her iki alternatörün faz sırası ve
frekanslarının birbirine eşit olması şarttır. Bu şartların sağlanıp
sağlanmadığını senkronizasyon lambaları yardımıyla kontrol ediniz.
Şekil 2.29’da üç fazlı iki alternatörü senkronize etmek için kullanılan bir devre
görülmektedir. G1 alternatörü yüke enerji vermekte, G2 alternatörü ise buna paralel
bağlanacaktır. Çalışma gerilimleri, alternatörün çıkış gerilimine uygun üç lambadan
her biri, şekildeki gibi birer anahtara bağlanmıştır. Alternatörler birlikte çalışırken, şu iki
durumdan biriyle karşılaşabilirsiniz;
a) Her üç lamba, G1 ve G2 alternatörlerinin frekansları arasındaki farka bağlı bir hız
ile hep birlikte yanıp sönebilirler.
b) Her üç lamba, alternatörlerin frekansları arasındaki farka bağlı bir hızla, fakat
birlikte yanıp sönmeyebilirler. Bu durumda G2 alternatörü ile G1 alternatörü
arasındaki faz bağlantısı veya sırası aynı değildir.
Yukarıdaki işlem basamakları yapıldığında senkronizasyon lambalarının üçü birlikte
sönüp yanacaklardır. Bu bize, alternatörler arasındaki faz bağlantısının doğru olduğunu ifade
eder.
Ø G2 alternatörünü döndüren makinenin hızını biraz ayarlayarak, G1 alternatörü
ile eşit duruma getiriniz. Alternatörler arasındaki frekans farkı azaldıkça,
senkronizasyon lambalarının belli bir hızdaki ışık şiddeti değerinde bir azalma
Şimdi, G2 alternatörünün faz durumunu, G1 alternatörününkine eşit olacak şekilde
düzeltmeniz gerekecek. O halde, G2 alternatörünün bağlantı uçlarından herhangi ikisinin
yerlerini değiştirmelisiniz.

olacaktır. Lambaların parlaklıklarının azalıp çoğalma hızı, iki alternatör arasındaki
frekans farkını gösterir.
Örneğin, G1 alternatörünün frekansı 50 saykıl ve deneye yeni giren G2
alternatörünün frekansı da 49 saykıl ise frekanslar arasındaki fark l saykıl/saniye dir. Buna
göre, senkronizasyon lambaları saniyede bir defa yanıp bir defa sönecektir. Lambalar
söndüğü anda, G2 alternatörünün ani polaritesi, G1 alternatörünün frekansı ile aynıdır. Bu
anda G2 alternatörünün şalteri kapatıldığında iki alternatör paralel bağlanmış olur.
Senkronizasyon lambaları şalterin uçları arasına direkt olarak bağlanırsa buna üç
lambalı karanlık bağlama adı verilir. Bir alternatörün faz sırasını tayin etmek için bu metot
her zaman kullanılabilir.
Ø Sonuç
Elektrik santralleri, şebekelerin güç ihtiyacını karşılamak amacıyla başka santrallerle
paralel bağlanırlar. Santrallerde artan güç ihtiyacını karşılamak için gerektiğinde birkaç
alternatör paralel bağlanabilir. Paralel bağlanacak alternatörlerde, gerilimlerin eşit olması,
frekansların eşit olması, faz; sıralarının aynı olması ve birbirine bağlanacak uçlarda faz
farkının bulunmaması gerekir.
Alternatörün faz sırası tespit edilip stator sargılarıyla, şalter ve santralin ana baraları
arasındaki bağlantıları bir kere yapıldıktan sonra; alternatörü devreye paralel olarak
her bağlayışımızda, faz sırasını tespit için yapılan işlemi tekrarlamaya gerek kalmaz.

Resim 2.5: Alternatör deneylerinin yapılacağı örnek deney seti ve deneyin yapılışı