AÇIK YER (HAVADA) TİPİ TRAFO
MERKEZİ VE DONANIMLARI
Yüksek gerilim şalt sahaları elektrik enerjisini üreten kaynaklar ile tüketici kaynakları
arasındaki güç iletim zincirinin önemli bir halkasını oluşturur. Trafo merkezleri iki farklı
şekilde tasarlanabilir. Bunlardan sürekli olarak kullanılan hava yalıtımlı açık şalt sahalı trafo
merkezleri (AIS) diğeri ise açık ve kapalı alanlarda kurulan SF6 gazı ile yalıtılmış kapalı ve
mahfazalı trafo merkezleridir (GIS).
AIS (Air Insulated Substation) hava yalıtımlı trafo merkezleri, çevre şartlarının
dikkate alınmadığı ve yer sınırlamasının olmadığı her yerde yaygın olarak kullanılmaktadır.
AIS’ler 800kV’a kadar ki yüksek gerilimlerde tasarlanabilmektedir. AIS’lerin montaj
maliyetleri düşüktür. Açık şalt sahalı trafo merkezlerinin elamanlarının her biri tesiste monte
edilir. Ancak elemanların açık alanda oluşundan dolayı, gerilim altında çalışma yapmak ve
dokunmak tehlikelidir. Bu trafo merkezleri hava ve çevre etkilerine doğrudan maruz
kalmaktadır.
Trafo merkezleri bir veya daha fazla yüksek gerilim enerji nakil hatlarından elektrik
enerjisini alarak, orta gerilim ve alçak gerilim ile abonelerin fiderlerine dağıtan cihazların
tesis edildiği yerlere denir. Trafo merkezleri gerilimlerin büyüklüğü sebebiyle açık havada
bir sahada yerleştirilir.
Elektrik enerjisi santrallerde üretildikten sonra aboneler ulaşana kadar değişik
işlemlerden geçer. İlk önce santral çıkışında elektrik enerjisinin gerilimi yükseltilir. Böylece
iletim yüksek gerilimle yapılmış olur. Şehir ve kasabaların girişinde YG düşürülerek orta
gerilim haline getirilir. Son olarak da OG dağıtım trafoları yardımıyla alçak gerilime çevrilir.
İşte bu işlemler yerine getirilirken değişik büyüklükte ve özellikle trafolar kullanılabilir. Bu
trafolar ve yardımcı elemanların yerleştiği yerlere trafo merkezleri denir.
Trafo merkezinin kuruluşunda dikkat edilmesi gereken özellikler vardır. Trafo
merkezinin kurulacağı yer veya merkezinin tipi, içine konulacak trafonun özelliğine ve
büyüklüğüne bağlıdır. Bir trafo merkezi hem estetik açıdan hem de enerji dağıtımı ve
emniyet yönünden uygun olmalıdır.