Al ak Gerilimde Kompanzasyon in Gerekli artlar
Madde 5. Al ak Gerilimden (1 kV ve alt ) Beslenen Tesislerde Kompanzasvon
5.1. Kurulu g c veya besleme transformat rlerinin toplam kurulu g c 50 kV A ve daha
b y k olan abonelerin al ak gerilimli baradan beslenmesi durumunda, kompanzasyon tesisi
projesi, a a da belirtilen esaslara g re yap lmal d r.

5.1.1. Projesi yap lacak tesisin g kat say s cos ?= 0,95 (dahil) ile 1,0 aras ndaki bir de ere
y kseltilecek ekilde gerekli kondansat r g c hesaplanmal d r.
5.1.2. Kondansat r hesab nda kullan lan etkin (aktif) g , tesisin kurulu g c ile e
zamanl l k kat say s {diversite fakt r n n tersi) arp larak bulunmal d r.
5.1.3. Reaktif enerji kompanzasyonunda esas, kompanzasyonun olabildi ince t ketici cihaza
yak n yerde yap lmas d r. Bu nedenle de arj lambal armat rler, klima cihazlar , su
gereksinimi i in tesis edilecek motopomplar, vb. cihazlar n n tek tek olarak kompanze
edilmesi nerilir.

Ancak tek tek kompanzasyon yap lmas durumunda kondansat rler, devreye y k ile
birlikte girip kacak ekilde tesis edilmelidir. Reaktif g kompanzasyonu, merkezi ve
otomatik olarak da tesis edilebilir.
5.1.4. Otomatik g kompanzasyonu i in kullan lacak donat m, 0,4 kV gerilimli ana da t m
panosundan ayr olarak ba ka bir pano i erisine tesis edilmeli ve iki pano aras ndaki
ba lant , kablo veya bara ile yap lmal d r.
Kompanzasyon panosu giri inde;
?B akl ( zengili) alter veya y k ay r c alter ile sigorta veya
?B akl ( zengili) alter veya y k ay r c alter ile termik vaya manyetik r le bulunmal d r.
5.1.5. Tesiste bulunan cihazlar n (makine, motor vb.) g kat say s bilinmiyorsa, omik
diren li y klerde g leri hesaba kat lmayarak, ba lang g kat say s i in l me ile
bulunacak de erler baz al nacak; bunun m mk n olmad durumlarda makinelerin g ve
devir say lar dikkate al narak yakla k ba lang g kat say lar belirlenecek ve Madde
5.l.l’de belirtildi i ekilde projelendirilecektir.
5.1.6. Sabit kondansat r grubu, ncelikle g transformat r n n bo taki sabit reaktif
kay plar n kompanze edecek ekilde hesapla bulunacak, bu hesab n yap lmad durumlarda,
kompanzasyon sisteminde yaln zca sabit grup devredeyken elektrik tesisinin g fakt r
istenilen de erde kalmak ko uluyla, g transformat r n anma g c n n yakla k %5′ i
ile % 10′ u aras da se ilen birinci kondansat r grubu sabit ve s rekli olarak i letmede
kalacak, b r gruplar otomatik olarak devreye girip kacak ekilde tesis edilecektir. Sabit
grup, ana otomatik alterden nce veya sonra ba lanabilir. Sabit grubun ana otomatik
alterden nce ba lanmas durumunda gerekli teknik emniyet nlemleri (uyar levhas vb.)
al nmal d r. Sabit kondansat r g c , sistemde istenmeyen harmoniklerde rezonans
olu turmayacak ekilde hesaplanmal d r. Abonenin kuraca tesisler do rudan al ak gerilim
ebekesinden besleniyorsa, birinci grubun sabit ba lanmas gerekmez.
5.1.7.Ba lang ta ekilecek g az da olsa, kompanzasyon panosu tam g ce g re
hesaplanarak projelendirilmelidir. Kompanzasyon tesis g c n n hesaplanmas nda
kondansat rde zamanla meydana gelecek de er kay plar , ilgili standartlar ve retici firma
kataloglar na g re g z n nde bulundurulmal d r. Sistemde reaktif g art n gerektirecek
bir g art oldu u zaman panoya gerekli kondansat r ve donan m eklenmelidir.
Reaktif g r lesinin ayar dizisi toplam en az be olmal d r. R le, a r ve d k
gerilime kar koruma sistemlerini i ermelidir .( ebeke geriliminin normal gerilimin % 10? u
kadar ve daha ok artmas veya eksilmesi durumunda, r le 0,5 saniye ile 3 saniye aras nda
bir gecikme ile, kumanda etti i sistemleri devre d edecek ve gerilimin yeniden nominal
de ere yakla mas durumunda, nce sabit grubu sonra da y k n gereksinimine g re b r
par alar devreye sokacak zellikte olmal d r.)
5.1.8. Kondansat r gruplar n n ayr ayr sigortalar ve kontakt rler zerinden beslenmesi ve
paralel ba lanm kondansat rlerin yard mc kontakt r ile devreye al nmas ko ulu ile

gruplar n se ilmesinde ayar dizisi l.l.l… l.2.2… vb. eklinde olmal d r. 1.2.4.8… sistemi,
se icili 1.1.1… sistemi gibi al acak ekilde de kullan labilir.
5.1.9. Tesis sahiplerince, tesislerin b t n n n veya bir b l m n n omik g ekece i veya
makinelerin kompanze edilmi ekilde retilmi oldu unun yaz l olarak bildirilmesi ve ilgili
belgelerin proje onaylayan kurulu a sunulmas durumunda, projenin onaylanmas nda bu
zellik g z n nde bulundurulmal d r.
5.1.10. Motorlar tek tek olarak kompanze edilmesi durumunda a n kompanzasyona engel
olmak i in, k k g l motorlarda (g c 30 kW’ ta kadar olan motorlar), tesis edilecek
kondansat rlerin reaktif g de erleri y r rl kte bulunan yerli ve yabanc standart,
artname, y netmelik vb.deki de erlerden b y k, b y k g l motorlarda (g c 30 kW’ nin
st nde olan motorlar), olabildi ince, motorun bo al mada ekti i reaktif g c n %90′
ndan daha b y k olmamal d r.
5.1.11. Tesislerde harmonik ak m reten redres rler, ark ocaklar , elektrik kaynak
makineleri, trist r kumandal do ru ak m motorlar gibi cihazlar varsa, bunlar n ak m
darbeleri ile elektrik sisteminde meydana getirece i olumsuz etkileri nlemek i in gerekli
nlemler al nmal d r.
5.1.12. Tesisin ekti i aktif enerjiyi l en aktif saya tan ba ka, end ktif reaktif enerjiyi
l mek i in bir tane, enerji sa layacak kurulu un gerekli g rmesi durumunda, abonenin a r
kompanzasyon sonucunda sisteme verece i kapasitif reaktif enerjiyi l mek i in de bir tane
olmak zere toplam iki adet geri d nmesiz reaktif saya tesis edilmelidir.(Dijital tek saya
kullan labilir).