Asenkron Motor
Asenkron motorlar; alternatif akım elektrikenerjisini, mekanik enerjiye dönüştüren
elektrik makineleridir. Bir ve üç fazlı asenkronmotorlar yapı bakımından birbirine benzer.

Parçaları

Asenkron motorlar genel olarak aşağıdakiparçalardan oluşur.

Stator

􀂾 Gövde

􀂾 Rotor

􀂾 Yataklar

􀂾 Kapaklar

􀂾 Pervane

􀂾 Muhafaza tası

Bunların dışında yapı parçaları ( vidalar,segmanlar, mil ucu kaması, conta, kablo
giriş rekoru, disk yay, vb. ) olmak üzeretekrar, kısımlara ayrılır.

• Stator: Asenkron motorun duran kısmına denir. İncesilisyumlu sacların
birleştirilerek paketlenmesiyle stator nüvesimeydana gelir.

Stator sac paketi

• Gövde: Stator sac paketinin sıkıca içine yerleştirildiğiasenkron motorun en dış kısmıdır. Alüminyum veya pik dökümden yapılır.En dış yüzeyinde motorun soğutulması amacıyla gövdeboyunca uzanan, birbirine paralel soğutma kanalları vardır.Gövdenin;her iki yan tarafına motor kapakları takılır, üst tarafında kaldırmahalkası vardır. Gövdenin alt tarafına da motor ayakları monte edilir.Ancak küçük boyutlu asenkron motorlarda ayaklar gövdeye sabit olarakdökülerek imal edilir.

Asenkron motor gövdeleri

• Rotor: Asenkron motorun dönen kısmıdır. İki çeşit rotorvardır.

Bunlar;

o Kısa devre rotor veya sincap kafesli rotor,

o Sargılı rotor veya bilezikli rotor.

Kısa devre (sincap kafesli )rotor

• Yataklar: Genellikle bilyeli tip ve silindirik makaralırulmanlı yataklar
kullanılır. Her iki motor kapağının ortasına takılanrulmanlı yataklar,
rotorun stator içinde rahatça dönmesine yataklıkyaparlar.

• Kapaklar: Gövdenin her iki tarafına takılan, ortalarındayataklar (bilyeli
rulmanlar) bulunan, alüminyum alaşım veya pikdökümden preslenerek
yapılır. Kapak üzerinde kapağı gövdeye tutturmakiçin uygun delikler
vardır.

• Pervane: Asenkron motorun soğutulması amacıyla kullanılır.Yüksek
nitelikli plastik malzemeden imal edilmiştir. Soğutmapervanesi motorun
arka tarafındaki rotor mili çıkışına takılır.Pervane dönüş yönüne bağlı
olmaksız
ın çalışır. Muhafaza tasından emilenhava, gövde havalandırma
kanallarına üflenerek motorun soğutulması sağlanır.

Muhafaza tası: Pervaneyi korur ve pervanenin emdiği havanıngövde üzerine yöneltilmesini sağlar .

Asenkron motorun parçaları

1- Stator sargıları

2- Gövde

3- Komple rotor

4- Ayak

5- Rotor mili

6- Ön kapak

7- Arka kapak

8- Flanş

9- Flanş

10- Rotor kanatçıkları

11a- Ön rulman

11b- Arka rulman

12- Pervane muhafaza tası

13- Soğutma pervanesi

22- Mil ucu kaması

24- Klemens (uç) bağlantı kutusu

30- Conta

31- Uç bağlantı kutusu kapağı

34- Uç plakası-Klemens

40- Kablo giriş rakoru

43- Conta

64- Motor kaldırma halkası

65- Rulman tutucu dış kapak (yağlama

nipelli motorlarda)

66- Rulman tutucu iç kapak (yağlama

nipelli motorlarda)

72- Disk yay

75- Yağ tutucu disk (yağlama nipelli

motorlarda)

76- Dış segman (rulman ve yağ tutucu

diskin tespiti için)

79- Yağlama nipeli

80- İç segman (arka rulmanı kapağına

sabitlemek için)

81- Lastik toz contası

82- Keçe sızdırmazlık bileziği

Yapısı
Asenkron motor; stator sargılarına uygulananalternatif akım elektrik enerjisini,
rotorundan dönme hareketi yaparak mekanikenerjiye çeviren bir elektrik makinesidir.
Asenkron motorlar başlıca iki kısımdan meydanagelir. Bunlar; hareket etmeyen
(duran) stator ve stator sargıları ile dönmehareketi yapan (dönen) rotor ve rotor sargılarıdır.

Stator
Asenkron motorların duran kısmıdır. Dönermanyetik alan bu kısımda oluşur. Stator;
0,35 – 0,40 – 0,50 veya 0,80 mm kalınlıktasilisyumlu saclardan meydana gelir. Silisyumlu stator sacları özel kalıplı baskılarda basılarakyapılır. Belirli sayıdaki saclar birleştirilerek demet haline getirilir ve paketlenir. Dağılmamasıiçin dikiş kaynağı veya dış kısmı uygun kalınlıkta sacla sıkıştırılır.

Stator sacları
Stator iç kısmına bobinlerin yerleştirilmesiiçin oluklar açılmıştır. Bu oluklara döner
manyetik alanı oluşturacak bobinler sarılır. Stator olukları

Stator oluklarına sarılmış olansargılar
Stator olukları değişik şekillerde yapılır.Bunlar; yarı açık, açık ve kapalı tipte yapılır.
Yarı açık oluk Açık oluk Kapalı oluk

Rotor
Asenkron motorların dönen kısmıdır. Rotormanyetik nüvesinin yapılışı stator sac
paketine (stator nüvesine) benzer. Sargı tipinegöre iki çeşit rotor vardır. Bunlar; Kısa devre ( sincap kafesli ) rotor ile sargılı ( bilezikli) rotordur.

Kısa devre rotor veyasincap kafesli rotor: Silisyumlu sacların özelkalıplı
baskılarda basılması ve demet haline getirilensacların paketlenmesiyle oluşur.
Sac paketinin tam ortasından rotor mili geçer.Rotorun çevresine dar yarıklı
veya tam kapalı oluklar açılır. Bu oluklarıniçine, alüminyum eritilerek, baskı
dökümle kısa devre sincap kafes sargıları oluşturulur.Rotorun her iki tarafında
rotor oluklarındaki alüminyum çubuklar yinealüminyum halkalarla kısa devre
edilir.
Alüminyum döküm yapılırken kısa devre halkalarıüzerine küçük kanatçıklar yapılır. Bu kanatçıklar motorun soğumasına yardımcı olur. Kanatçıklar Kısa devre halkaları

Rotor kanatçıkları
Büyük güçlü rotorlarda rotor oluklarına bakırçubuklar yerleştirilir. Bakır halkalarla
çubuklar kısa devre edilir.
􀂾 Sargılı rotor veyabilezikli rotor: Sargılı rotor dış çevresinestator olukları gibi
oluklar açılmıştır. Aynı zamanda rotor miliüzerinde, birbirlerine ve mile göre
yalıtılmış pirinç veya bronz bilezikler yapılır.
Rotor oluklarına; aralarında 120° faz farklı üçfazlı alternatif akım sargısı sarılır.
Sargılar üçgen veya yıldız bağlanarak, üç adetsargı ucu elde edilir. Bu uçlar rotor miline yalıtılmış olan üç adet bileziğe bağlanır.Bileziklere sürtünen fırçalarla rotor sargılarına yol verme reostası bağlanır.

kaynak: meb